Page 43 - Fen Bilimleri Laboratuvarı Öğretmen El Kitabı

Laboratuvar Çalışmaları Öncesi Bilinmesi Gerekenler

takiben hemen ortaya çıkar. Akut toksisite olarak adlandırılan bu etki, kimyasal maddenin oral ya da deri yoluyla tek
doz ya da 24 saat içinde tekrarlayan dozlarla alındığında ya da solunum yoluyla 4 saatlik bir maruz kalma süresin-
den sonra oluşturduğu istenmeyen etkileri tanımlar.
Risk değerlendirmeleri aşamaları doğrultusunda kimyasalların tehlikeli etkilerinden korunmak üzere yönetimsel ön-
lemler ile mühendislik ve kişisel kontrol önlemleri alınmalıdır. Kimyasalların zarar verici etkilerinin, tehlikeli dozları-
nın, maruz kalma (bulaş) yollarının çalışanlar tarafından bilinmesi ve gerekli önlemlerin alınması gerekir. Bu amaçla
Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik’te mesleki maruziyet sınır
değeri, 8 saatlik sürede, çalışanların solunum bölgesindeki havada bulunan kimyasal madde konsantrasyonunun
zaman ağırlıklı ortalamasının üst sınırı olarak tanımlanmış ve meslek hastalıklarına sebep olabilecek kimyasalların
maruziyet sınır değerleri belirtilmiştir. Bu yönetmelikte belirtilen meslek hastalıklarına sebep olabilecek kimyasalla-
rın maruziyet sınır değerleri EK F’de verilmiştir. Aynı yönetmelikte, ayrıca Tablo 2.2’de verilen kimyasal maddelerden
veya bu maddelerin kullanıldığı işlemlerden kaynaklanan sağlık ve güvenlik risklerinden çalışanların korunması için
belirtilen oranlardan fazla bulunması hâlinde bu maddelerin üretilmesi ve kullanılması yasaklanmıştır.

Tablo 2.2: Üretimi ve Kullanımı Yasaklanan Kimyasal Maddeler

Yasak Uygulanmayacak
(2)
(1)
EINECS No CAS No Madde Adı
Limit Değer
202-080-4 91-59-8 2-naftilamin ve tuzları %0,1 (ağırlıkça)

202-177-1 92-67-1 4-aminodifenil ve tuzları %0,1 (ağırlıkça)

202-199-1 92-87-5 Benzidin ve tuzları %0,1 (ağırlıkça)

202-204-7 92-93-3 4-nitrodifenil %0,1 (ağırlıkça)

(1)
EINECS: Avrupa Mevcut Ticari Kimyasal Maddeler Envanteri.
CAS: Kimyasal maddelerin servis kayıt numarası.
(2)
Çalışanların kanserojen veya mutajen maddelere maruziyetinden kaynaklanabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden
korunması amacıyla 06.08.2013 tarih ve 28730 sayılı Resmî Gazete’de Kanserojen veya Mutajen Maddelerle Çalış-
malarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik yayımlanmıştır. Bu yönetmeliğe göre
• Kanserojen madde;
1. Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deriye nüfuz ettiğinde kanser oluşumuna neden olabilecek veya
kanser oluşumunu hızlandırabilecek madde veya müstahzarlar,
2. Aşağıda verilen maddeler, işlemler ve bu işlemler sırasında ortaya çıkan madde veya müstahzarlar,
ò Üreamin üretimi,
ò Kömür kurumu, kömür katranı ve ziftinde bulunan polisiklik aromatik hidrokarbonlara maruziyete ne-
den olan işler,
ò Bakır-nikel cevherinin kavrulması ve elektro rafinasyonu işleminde açığa çıkan toz, serpinti ve dumana
maruziyete neden olan işler,
ò Kuvvetli asit işlemi ile isopropil alkol üretimi,

ò Sert odun tozuna maruziyete neden olan işler,
• Mutajen madde; solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deriye nüfuz ettiğinde kalıtımsal genetik hasarlara
yol açabilecek veya bu etkinin oluşumunu hızlandırabilecek madde veya karışımlar

42