Page 55 - Fen Bilimleri Laboratuvarı Öğretmen El Kitabı

Laboratuvar Çalışmaları Öncesi Bilinmesi Gerekenler

• Eller su ve sabunla yıkanmadan müdahale yapılmamalıdır. Hasta/yaralının paniğe kapılmasını engellemek
için yarasını görmesine izin verilmemelidir.
• Hasta/yaralının bilinci kapalı ise aşağıda verilen ve ilk yardımın ABC’si olarak bilinen üç değerlendirme hızla
yapılmalıdır.
a) Hava yolu açıklığının değerlendirilmesi,
b) Solunumun değerlendirilmesi (Bak-Dinle-Hisset),
c) Dolaşımın değerlendirilmesi (Şah damarından 5 saniye nabız alınarak yapılır.).
• 112 acil yardım çağrısı yapılır.

İlk yardım uygulamalarında öncelikle hasta/yaralı bazı yaşamsal bulgular açısından değerlendirilir. Değerlendir-
mede ihtiyaç duyulan bazı temel yaşamsal bulgular aşağıda sıralanmıştır.
• Bilinç
• Solunum
• Dolaşım
• Vücut ısısı
• Kan basıncı
Bu yaşamsal bulguların var ya da yok olması müdahale sırasında uygulanacak yöntemleri belirleyeceği için önemli-
dir. Her bir yaşam bulgusu için doğru değerlendirmenin nasıl yapılması gerektiği bilinmelidir.
• Bilinç Durumunun Değerlendirilmesi: Bilinç bozukluğu/bilinç kaybı, beynin normal faaliyetlerindeki bir aksa-
ma nedeni ile uyku hâlinden başlayarak (bilinç bozukluğu), hiçbir uyarıya cevap vermeme hâline kadar giden
(bilinç kaybı) bilincin kısmen ya da tamamen kaybolması hâlidir. Bu durum, iki şekilde oluşabilir.
1. Bayılma (Senkop): Kısa süreli, yüzeysel ve geçici bilinç kaybıdır. Beyne giden kan akışının azalması sonucu
oluşur.
2. Koma: Yutkunma ve öksürük gibi reflekslerin ve dışarıdan gelen uyarılara karşı tepkinin azalması ya da yok
olması ile ortaya çıkan uzun süreli bilinç kaybıdır.
Öncelikle hasta/yaralının bilinç durumu değerlendirilir. Bilinci yerinde olan normal bir kişi, kendine yönelti-
len tüm uyarılara cevap verir. Bilinç düzeyi, yaralanmanın ağırlığını gösterir.
Kişide bilinç kaybı düzeyleri:
ò 1. Derece Bilinç Kaybı: Sözlü ve gürültülü uyaranlara cevap verir.

ò 2. Derece Bilinç Kaybı: Ağrılı uyaranlara cevap verir.
ò 3. Derece Bilinç Kaybı: Tüm uyaranlara karşı tepkisizdir, cevap vermez.
• Solunumun Değerlendirilmesi: Hasta/yaralının solunumu değerlendirilirken solunum sıklığına, solunum ara-
lıklarının eşitliğine, solunum derinliğine bakılır. Kişinin bir dakika içindeki nefes alma ve verme sayısı solunum
sıklığı olarak bilinir. Değerlendirme sonucu solunum sayısının dakikada
ò Sağlıklı yetişkin bir kişide 12-20,
ò Çocuklarda 16-22,
ò Bebeklerde 18-24 olması beklenir.
• Kan Dolaşımının Değerlendirilmesi: Nabız değerlendirmesi ile yapılır. Kalp atımlarının atardamar duvarına
yaptığı basınç olarak tanımlanan nabız, bu basıncın damar duvarında parmak uçlarıyla hissedilmesi yoluyla
belirlenir. Nabız değerlendirmesi sonucu normal nabız sayısı dakikada
ò Yetişkin bir kişide 60-100,
ò Çocuklarda 100-120,
ò Bebeklerde 100-140 olmalıdır.

54