Page 56 - Fen Bilimleri Laboratuvarı Öğretmen El Kitabı

Vücutta nabız alınabilen bölgeler;
ò Şah damarı,
ò Ön kol damarı (bileğin iç yüzü, başparmağın üst hizası),
ò Bacak damarı (ayak sırtının merkezinde),
ò Kol damarıdır (kolun iç yüzü, dirseğin üstü).
Hasta/yaralıların dolaşımını değerlendirirken çocuk ve yetişkinlerde şah damarından, bebeklerde kol atarda-
marından nabız alımı tercih edilmelidir.
• Vücut Isısının Değerlendirilmesi: İlk yardımda vücut ısısı koltuk altından ölçülmelidir. Normal vücut ısısı 36,5 °C’dir.
Normal değerin üstünde olması yüksek ateş, altında olması düşük ateş olarak belirtilir. 41-42 °C üstü ve 34,5 °C
altı tehlike olduğunu ifade eder. 31 °C ve altı ölümcüldür.
• Kan Basıncının Değerlendirilmesi: Kalbin kasılma ve gevşeme anında damar duvarına yaptığı basınç kan
basıncı olarak tanımlanır ve kalbin kanı pompalama gücünü ifade eder. Hasta/yaralı değerlendirilir-
ken kan basıncı kontrol edilmez ancak anlamının ve normal değerinin bilinmesi önemlidir. Normal değeri
100/50-140/100 mmHg olmalıdır.
İlk yardımın ABC’si olarak bilinen birinci değerlendirme; hava yolu açıklığının, solunumun ve kan dolaşımının değer-
lendirilmesidir.
Hava Yolu Açıklığının Değerlendirilmesi (A): Özellikle bilinç kaybı olanlarda dil geri kaçarak solunum yolunu tıkaya-
bilir ya da kusmuk gibi sebeplerle solunum yolu tıkanabilir. Havanın akciğerlere ulaşabilmesi için hava yolunun açık
olması gerekir.
• Hava yolu açıklığı sağlanırken hasta/yaralı baş, boyun, göv-
de ekseni düz olacak şekilde yatırılmalıdır.
• Bilinç kaybı belirlenmiş kişide ağız içine önce göz ile bakıl-
malı eğer yabancı cisim var ise işaret parmağı yandan ağız
içine sokularak cisim çıkartılmalıdır.
• Daha sonra Görsel 2.9’da görüldüğü gibi bir el hasta/yaralı-
nın alnına, diğer elin iki parmağı çene kemiğinin üzerine ko-
nur, alından bastırılıp çeneden kaldırılarak baş geriye doğru
itilip “baş geri-çene yukarı” pozisyonu verilir. Bu işlemler
sırasında sert hareketlerden kaçınılmalıdır.

Görsel 2.9: Baş geri-çene yukarı pozisyonu
Solunumun Değerlendirilmesi (B): İlk yardımı yapan kişi, başını hasta/yaralının göğsüne bakacak şekilde yan çevire-
rek yüzünü hasta/yaralının ağzına yaklaştırır, “Bak-Dinle-Hisset” yöntemi ile solunum yapıp yapmadığını 10 saniye
süre ile değerlendirir.
• Göğüs kafesinin solunum hareketine bakılır.

• Hastanın ağzına doğru kulak yaklaştırılarak solunum dinlenir ve hastanın soluğu, yanakta hissedilmeye çalışılır.
• Solunum yoksa derhâl yapay solunuma (ilk yardım eğitimi alınmışsa) başlanır.
Dolaşımın Değerlendirilmesi (C): Çocuk ve yetişkinlerde şah damarından, bebeklerde kol atardamarından üç par-
makla beş saniye süre ile nabız almaya çalışılır. İlk değerlendirme sonucu hasta/yaralının bilinci kapalı fakat solu-
num ve nabzı varsa hasta derhâl koma pozisyonuna getirilir.
Birinci değerlendirme olarak bilinen bu işlemlerden sonra ikinci değerlendirme yapılarak hasta/yaralı baş-
tan aşağıya taranır. Bu aşamada baştan ayaklara kadar aşağıda verilen noktalara dikkat edilerek tarama
yapılır.

55