Page 61 - Fen Bilimleri Laboratuvarı Öğretmen El Kitabı

Laboratuvar Çalışmaları Öncesi Bilinmesi Gerekenler

Laboratuvarda alev, sıcak hava, sıcak su, buhar, elektrik akımı veya asit gibi kimyasal madde kaynaklı yanıklarla
karşılaşılır. Yanığın kaynağına ve derecesine (Görsel 2.13) dikkat ederek ilk yardım uygulanmalıdır.

Sıcak cisimle temas sonucu ortaya çıkan yanıklarda tutuşma varsa
söndürülmeli, yanan veya sıcak cisme temas eden giysiler hemen çı-
kartılmalıdır. Giysi yanan bölgeye yapışmış ise zorlayarak çıkartmaya Birinci derece yanık
çalışılmamalıdır. Su toplayan yerler patlatılmamalıdır.
• Birinci Derece Yanıklar: Ağrı, kızarma ve şişme gözlenir. Yanan
bölge suya tutulmalı, yanığın üzerine fazla bastırmadan steril İkinci derece yanık
nemli bandaj örtülmelidir.
• İkinci ve Üçüncü Derece Yanıklar: Deride kızarık bir görüntü ve su
toplaması ikinci derece, beyaz renk veya kavrulmuş bir görüntü Üçüncü derece yanık
üçüncü derece çok ciddi yanık oluştuğunu gösterir. Acil yardım
çağrısı yapılıp yanığın üzerine fazla bastırmadan steril nemli
bandaj örtülmelidir. Şoka karşı önlem alınmalı ve hastaya ağız-
dan bir şey verilmemelidir. Görsel 2.13: Deride yanık dereceleri
Gaz Kaçağı ve İlk Yardım

• Gaz alarmı duyulduğu anda elektrik kesilir.
• Ortamda bulunanların tahliye edilmesi sağlanır.
• Gaz kaçağının kaynağı belirlenip tüm gaz vanaları kapatılır.
• Çakmak-kibrit yakılmamalı, lambalar ve diğer elektrikli cihazlar açılmamalıdır.
• Ortamda cep telefonu kullanılmamalıdır.
• Kapı ve pencereler açılarak ortam havalandırılır.
• Doğal gaz kaçağı durumunda 187, zehirli gazlarda 114 acil çağrısı yapılır.
Bayılmalarda İlk Yardım

Bayılma, bilincin kısa süreli ve yüzeysel kaybıdır. Bazı durumlarda bayılmadan önce hâlsizlik, ayakların tutmaması
gibi hisler oluşabilir. Korku, yoğun duygulanma, kötü bir görüntü, aşırı sıcak, havanın temizlenmediği kapalı ortam-
lar, uzun süre ayakta durmak gibi birçok neden bayılmaya yol açabilir. Bayılma durumunda aşağıda verilenler ya-
pılmalıdır.
• Kişi bayılacakmış gibi hissediyorsa kişinin yatması sağlanır. Ayaklar kalp seviyesinin üzerine kaldırılır ve baş
küçük bir yastıkla desteklenir. Bu pozisyon, kan dolaşımını kolaylaştırır. Yatırmak mümkün değilse kişi oturtu-
lur ve başını ayaklarının arasına eğmesi sağlanır.
• Kişi bayılmış ise yere sırtüstü yatırılarak ayakları kalp seviyesinin üzerine kaldırılır ve baş küçük bir yastıkla
desteklenir.
• Her iki durumda da boynu, göğsü ve beli sıkan giysiler (kravat, kemer vb.) gevşetilir.
• Kişinin yeterli hava alması sağlanır, çevresine meraklı kalabalığın birikmesi önlenir.
• Kişinin bulunduğu ortamın pencereleri açılarak havalandırılır.
• Solunum ve nabza bakılır. Bu bulgular mevcutsa yaralı güvenli yan pozisyona getirilir.
• Bu önlemlerin alınmasına rağmen kişi bir süre sonra kendine gelmiyor, solunum ve nabız alınamıyorsa 112 acil
yardım çağrısı yapılır.
Zehirlenmelerde İlk Yardım

Vücuda zehirli (toksik) bir maddenin girmesi sonucu yaşamsal fonksiyonların bozulması zehirlenme olarak tanım-
lanır. Zehirlenme, bu maddelerin vücuda giriş yollarına göre üç temel sınıfta incelenir.
1. Sindirim (Ağız) Yoluyla Zehirlenme: En çok karşılaşılan zehirlenme yoludur. Sindirim yoluyla oluşan zehirlenmele-
re çeşitli alanlarda kullanılan zararlı kimyasal maddeler, mantarlar, bozulmuş besinler veya ilaçlar neden olabilir.

60