Page 75 - Fen Bilimleri Laboratuvarı Öğretmen El Kitabı

Laboratuvar Çalışmaları Öncesi Bilinmesi Gerekenler

Web tarama motorları, kullanıcıların bir web tarayıcısı üzerinde anahtar sözcükler kullanarak internet kaynakları-
nın içerik dizinlerine erişmesini sağlayan programlar olarak tanımlanmaktadır. Tarama motorları, internet üzerinde
çevrim içi veri tabanlarında bilgi bulmaya yarayan araçlardır. Literatürlerde web tarama motoru yerine “Araştırma
Makineleri”, “Arama Motorları”, “Taşıyıcı Servisler” ve “Arama Servisleri” deyimleri de kullanılmaktadır.
İnternet arama motoru, internette istenen bilgiye kolay ve kısa sürede erişebilmek için kullanılan bir yazılım türü-
dür. Arama motoru; aranan öge için gerekli web sayfalarını bulur, tarar ve veri tabanına kaydeder.

İnternet tabanlı arama motorlarında arama yapılırken dikkat edilmesi gereken kurallardan bazıları şunlardır:
• Kısa, sade cümleler ve anahtar kelimeler kullanılmalıdır.
• Büyük, küçük harf veya özel karakterler tercih edilmemelidir.
• Soru cümleleri yerine cümlenin içeriği kullanılmalıdır.
• Bağlaç (ve, veya, gibi vb.) kelimeler kullanılmamalıdır.
• Yapım ve çekim eklerinden arınmış kelimeler kullanılmalıdır. Örneğin arama motoruna “tırnaklarım renk de-
ğiştiriyor” yazıldığında listelenen sonuçlar ile “tırnakta renk değişimi” yazıldığında listelenen sonuçlar birbi-
rinden farklıdır.
• Arama yapılacak kelimeyi /cümleyi tırnak (“”) içinde yazmak, o kelimenin/cümlenin bütün olarak aranmasını
sağlayacak ve aramayı hızlandıracaktır. Örneğin arama motoruna popülasyon ekolojisi yazıldığında 372.000
sonuç listelenirken “popülasyon ekolojisi” yazıldığında 63.300 sonuç listelenmektedir.
• Arama yapılacak kelimeler arasına artı (+) işareti konursa arama sonuçlarında aranan kelimeler kesinlikle
yer alacaktır. Örneğin “popülasyon ekolojisi” yazıldığında arama motoru hem “popülasyon” hem de “ekoloji”
kelimelerinin ayrı ayrı geçtiği siteleri listeler. Arama motoruna “popülasyon + ekoloji” yazıldığında ise “ekoloji”
kelimesinin kesin geçtiği “popülasyon” ile ilgili siteler listelenmektedir.
• Arama yapılacak kelimeler arasına eksi (-) işareti konursa arama sonuçlarında istenmeyen kelimeler elene-
cektir. Örneğin arama motoruna “popülasyon ekolojisi-ödev” yazıldığında sonuçlar içinde “ödev” kelimesi geç-
meyen siteler listelenmektedir.
• “Aranacak kelime filetype: kısayol” yazıldığında sadece aranacak kelimelerin geçtiği dosyalar bulunacaktır.
Örneğin arama motoruna “mikroskop çeşitleri filetype: pdf” yazıldığında pdf belgeleri içinde mikroskop çeşit-
leri listelenmektedir.
• Location ya da loc: özelliği ile belirli bir bölgedeki aramalara ulaşılmaktadır.
• “Aranacak kelimeler site: www.gov.tr”, devlet kurum ve kuruluşlarındaki arama sonuçlarını vermektedir. Ör-
neğin arama motoruna “duyurular site: www.meb.gov.tr” yazıldığında, Millî Eğitim Bakanlığı sitelerindeki du-
yurular listelenmektedir.

• “Aranacak kelimeler site: edu.tr”, devlet üniversitelerinde arama sonuçlarını vermektedir.
• “define: aranacak kelimeler”, aranan İngilizce kelimenin arama motorunda tanımını ve okunuşunu ver-
mektedir.
• “cache: aranacak kelime.com”, aranan kelimelerin arama motorundaki kayıtlı son şeklini göstermektedir.

• https://scholar.google.com/, literatür taramalarında kullanılmaktadır.
• https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/, Türkiye’deki tez aramalarında kullanılmaktadır.

74