Page 92 - ÇAĞDAŞ DÜNYA SANATI TARİHİ 12

3. ÜNİTE

Eserin kompozisyonunu oluşturan yatay, dikey ve çapraz
yönlerdeki karşılıklı geometrik alanlar, vazonun beden
kısmını oluşturan yuvarlak bir hatla yumuşatılmıştır.
Siyah içinde kullanılan ve vurgunun yapıldığı alan olarak
görülen turuncu ve yeşil alanlar ile kübist parçalanma-
ların geleneksel kompozisyon kurallarına göre oluşturul-
duğu görülmektedir. Aslında bu özellikler Juan Gris’in
hemen hemen tüm eserlerinde gözlenmektedir.

1920’lerden itibaren çalışmalarında şiirsellik hakim
olmaya başlamıştır. Nesnelerle manzaraları birleştiren
kompozisyonlar üretmiştir. “Gitar ve Nota” adlı yapıtı
(Görsel 3.117), her tür rengin kullanıldığı canlı bir anlatı-
ma sahiptir. Gris, yaşamı boyunca bazı yazarların
kitaplarını da resimlemiştir.
Görsel 3.117: Gitar ve Nota, Juan Gris, 1926,
New York Saidenberg Galerisi, ABD
Fernand Léger (1881-1955): Kübizme öncülük eden
ressamlardan biridir. Aynı zamanda heykeltıraş, seramik sanatçısı ve film yapımcısı olan sanatçının ilk çalışmaları
Cezanne’nin etkisindedir. Empresyonizmin ardından kübizmin sentetik tarzına yönelen sanatçının Picasso ve
Braque’den farkı nesneleri daha az parçalara ayırmasıdır. 1912 ve 1914 yılları arasında Léger’in renk kullanımıyla
Picasso ve Braque’nin kolaj tekniğinin birleşmesi, değişimin zeminini hazırlamaya ve kübizme duyulan ilginin artma-
sına zemin hazırlamıştır.
Bilgi Notu 16

Fernand Léger’in Nurullah Berk, Neşet Günal, Cemal Tollu, Haşmet Akal gibi sanatçılarımızın eğitimlerinde katkısı olmuştur.

Léger kübistlerin gerçeği gittikçe yadsımalarına karşı çıkmıştır. Onun yeni gerçekçiliği renk, form ve objenin fiziksel
değerini korumasıdır. Çalışmalarında öne çıkan bir diğer özellik ise kullandığı silindirik formlar, dikdörtgenler ve
siyah konturlardır. 1913 yılı itibariyle geliştirdiği, kontrast hâlindeki form denemeleriyle ritmik düzenlemelere
ulaşmıştır. “Formların Kontrastı” başlıklı kuramsal çalışmalarından oluşan bir seriyi 1913 yılında tamamlamıştır.
Resimlerinde kullandığı nesneler tüplere benzetildiği için kendisine “Tübist” takma adı verilmiştir.

Léger kendine göre üslubu ve kişiliği olan bir ressamdır. I. Dünya Savaşı’nda görev almış, savaş yıllarında sinema ve
tiyatro için duvar resimleri ve tasarımlar üretmiştir. Savaştan sonraki çalışmaları içerik ve form bakımından değişmiş,
biçim ve toplum konusunda farklı bir anlayışa sahip olmuştur. Cephede geçirdiği süre içinde yaşadıklarını 1917’de
yaptığı “Kâğıt Oyuncuları” isimli eserinde ortaya koymuştur (Görsel 3.118). 1923-1924 yılları arasında Amerikalı
Ressam ve Fotoğrafçı May Ray (Mey Rey) ile birlikte “Le Ballet Méchanique” ( Le Balıt Mekanik) adlı kuramsal bir
film üzerine çalışmıştır. Savaştan sonraki çalışmaları içerik ve form bakımından daha mekanikleşmiştir. Makineleri ve
modern teknolojiyi resimlerinde canlı renklerle betimlemiştir. Geometrik karşıtlıklara ve işçi sınıfına ilgisi olan
Léger'in; kübizm, konstrüktivizm ve modern reklam afişlerinin gelişmesine önemli katkısı olmuştur (Görsel 3.119).

Görsel 3.118: Kâğıt Oyuncuları, Léger Görsel 3. 119: İnşaat İşçileri, Léger,
1917, Kröller-Müller Müzesi, Otterlo 1950, Biot Fernand Léger Müzesi, Fransa

89