Page 42 - ESTETİK 11

Sanatçının insanlarda, hayata ve olaylara karşı bir duyarlılık ve derinlik kazandırmaya
yönelik çabası, eserlerinin etkileyici bir niteliğe sahip olmasını sağlar. Bunun için de
eserlerinde duyuları, düşünceleri, duyguları ve hayal gücünü birlikte harekete geçire-
cek çok boyutlu bir kompozisyon kurar. Bu doğrultuda sanatçının ortaya koyduğu eser,
etkisini büyük ölçüde insanların bu yetilerini birlikte harekete geçirebilme becerisine
borçludur. Yalnızca duyulara ya da yalnızca düşünceye hitap eden bir sanat eseri; konu,
malzeme, biçim ve anlatım bütünlüğündeki denge ve uyumu göz ardı ettiğinde bekle-
nen etkiyi uyandırmada yetersiz kalacaktır.
Sanatçının konu, malzeme ve tekniğinin kaynağı, içinde yaşadığı toplumdur (Görsel
2.9). Kişisel yetenekleri ve mizacının yanı sıra sanatçının içinde yetiştiği toplumun
hayat felsefesi, ahlak ve din gibi değerler manzumesi sanatına şekil verir. Bu anlamda
sanat eseri, sanatçının mizacının ifadesi olduğu kadar o toplumun ruhunu da yansıtır.

Sanattan kimi zaman
toplumsal değerleri en
incelikli biçimde işleye-
rek kalıcı bir etki uyan-
dırması beklenmiştir.
Sanatın ancak insana ve
topluma dair bir sorum-
luluk üstlenmesi duru-
munda anlam kazana-
cağını savunan “Sanat,
toplum içindir.” düşün-
cesinin önde gelen tem-
silcilerinden Tolstoy bu
konuda şunu söyler: “Bir
eserin bütün insanlığa
yararlı olması için iyi ve
kötüyü ayırması, güzel
ve anlaşılabilir olması
gerekmektedir. Sanat,
ancak belli bir sınıf için
değil, büyük kitleler için
yarar sağladığı zaman
sözü edilebilir bir değere
ulaşır.”
Kendisiyle anlam ve bi-
çim kazandığı kültürün
sonraki kuşaklara akta-
rılması ve yapıldığı dö-
nemin özelliklerini yan-
sıtması, sanat eserlerini
önemli kılan hususlardır.
Her sanat eseri, ister ya-
Görsel 2.9: İsimsiz, Ahmet Yakupoğlu (1920-2016), 1952, Özel şanmış bir olayı betim-
Koleksiyon leme amacıyla yapılmış
olsun ister hiçbir ger-
çeklik taşımayan bir hayal gücü ürünü olsun her halükârda sanatçının içinde yaşadığı
toplumun, kültürün etkilerini ve izlerini yansıtır. Bu özelliği ile sanat eserleri tarihsel

40