Page 46 - ESTETİK 11
P. 46
Bilgi 2.4. Sanat Eseri
Notu
Sanat eseri; insanlarda güzel duygular uyandırarak onların ha-
‘‘ yal, duygu ve düşünce dünyasını geliştiren sanat etkinliği sonucu
ortaya çıkan ürünlere denir. Sanat eserleri, sanatçıların ortaya
koydukları estetik objelerdir. Sanat eserini meydana getiren üç
Sanat eseri:
unsur vardır. Bunlar sanatçı, sanat eseri ve sanat alımlayıcısıdır.
Sanatçısından izler taşıdı- Sanat eserini meydana getiren kişilere sanatçı, sanat eserine es-
ğından dolayı kişiseldir. tetik obje, sanat eseriyle estetik ilgi kuran kişilere de -sanatçısı
Yetenek ve hayal gücü dâhil olmak üzere- estetik süje denilir. Sanat eserini estetik bir
gerektirir. obje hâline getiren insanda estetik bir duygu oluşturmasıdır. Yani
sanat yapıtı izleyicilerin vereceği tepkiler ile sanat eseri kimliği
Estetik kaygıyla üretilir. kazanır. Sanat eserinin beğeni ya da haz duygusu vermesi estetik
değerdir. Estetik değer “güzel” sözcüğüyle ifade edilir.
Özgündür yani eşsiz ve
tektir.
Bizde uyandırdığı haz ha- 2.4.1. Sanat Eserinin Biricikliği
yatımıza etki edebilecek
kadar kalıcıdır. Sanat eseri, estetik süje ile obje arasındaki estetik ilişkiden doğar.
Sanat eserinin işlevi insanda estetik duygular uyandırmaktır. Sa-
Tüm insanlığın ortak natçının hayal gücü ve yeteneğini kullanarak ürettiği estetik obje
malı olmasından dolayı sanat eseridir. Sanatçı, algıladığı maddi varlığa düşünce ve hayal
evrenseldir. gücünü ekleyerek onu içi boş nesneler dünyasının bir parçası ol-
maktan kurtararak ona biçim verir. Biçim ve anlam kazanan mad-
desel varlık artık bir sanat eseridir (Görsel 2.16).
‘‘
Sanat eserleri ölümsüz, evrensel ve biriciktir. Biriciklik; bir ben-
zeri daha olmayan, tek olarak yapılmış olmayı ifade eden bir kelimedir. Bir eserin sanat
eseri değeri taşıması için gerekli olan özgünlüğü, orijinalliği, benzersizliği; o eserin biricik-
liğini ortaya koyan en önemli unsurlarıdır. Sanatçının eseri ortaya çıkarırken bulunduğu
düşünce ortamı, eseri izleyen insanda oluşacak tepkiyi düşünmez. Eser, biricik ve benzer-
siz olarak izleyiciye sunulup onu izleyen estetik süjenin vereceği yargı ile değer kazanır.
Görsel 2.16: Vétheuil’deki Seine, 1880, Claude Monet, Fransa, 60,3x100,3 cm,Tuval üzerine yağlı boya, Metropolitan
Müzesi, New York, ABD
44