Page 49 - ESTETİK 11

2.5. Sanat Alıcısı

Sanat ürünü ile bire bir ilişki kuran kişiye sanat alıcısı
denir. Sanat eseri alıcısı olmadan düşünülemez. Çağdaş
sanat biliminde sanatçı, sanat eseri ve sanat alıcısı aynı
değerde görülür.

Alıcı, türüne bağlı olarak bir sanat eserini okuyan, du-
yan, gören veya üzerinde düşünen kişidir. Bir sanat
eserinin ispatı fiziksel varlığı değil yüz yüze ilişki sonun-
da izleyici tarafından algılanmış olmasıdır. Bu durum-
da okunmayan bir hikâye, görülmeyen bir beste, gö-
rülmeyen bir piyes, görülmeyen bir resim üretilmiş
olsa dahi yok sayılır. Sanatın var olabilmesi için alıcının
etkin olması gerekir. İzleyici, bireysel ve toplumsal kül-
türünün araçları ile sanatla etkileşimde bulunur, sanat
eseri üzerinde değerlendirme yapabilir (Görsel 2.19).
Görsel 2.19: Büyük Samara Cami, Irak
2.5.1. Sanat Alıcısının Özellikleri

Alıcılar sanat eserlerinin üretim aşamalarıyla ya da sanatçının esere dair fikirleriyle ilgi-
lenmezler. Sanat eserini bitmiş olarak algılarlar. Alıcılar ancak beğendiği sanat eserinin
sanatçısını merak ederler. Her alıcı farklı bir merak duygusu ile esere yaklaşır. Kimi,
sanatçıyı tanımak için kimi, ruhsal duygularını doyuma ulaştırmak için kimi, sadece düş
gücünü kullanabilmek için esere yaklaşır. Yine de hepsinin ortak noktası duygusal do-
yuma ulaşmaktır.

Alıcılar sanat eseri karşısında fikirleri ve duygu dünyaları ile var olurlar. Kendi duygu
durumlarıyla esere yaklaşır ve değerlendirirler. Alıcılar, bir ürünün sanat eseri olup ol-
madığı ile ilgili hükmü verecek kişidir. Alıcı, eserin sanat eseri olması konusunda bir
yargıya varırken sistemli düşünmek zorundadır. Alıcının bulguları bilimsel yöntem
ve verilerle açıklanabilmelidir.
Bundan dolayı sanat alıcısının
sanat eğitimi zaruridir.

Bir sanat eseri, onu yapan
kişi, malzeme, teknik, konu
ve ortamla değerlendirilir
(Görsel 2.20). Başka bir sanat-
çının duygu durumu hesaba
katılmaz. Profesyonel alıcılar,
sanat eserinde adil değerlen-
dirmelere varmak için kişisel
tercihlerini bir yana bırakır.
Alıcı, yapılan sanatın amaca
ulaşmada etkili olup olmadı-
ğı, ilham alınan bilgilerin nasıl
ve ne şekilde izleyiciye akta-
rılmaya çalışıldığı gibi sorular
ile çarpık değerlendirmeler- Görsel 2.20: Leonardo Mona Lisa’yı Çiziyor, 1863, Cesare Maccari, 97x130 cm, Tuval
den uzaklaşabilir. üzerine yağlı boya, Asciano, Siena, İtalya

47