Page 50 - ESTETİK 11

2.6. GÜZEL SANATLAR

Güzel sanatlar; insanlarda güzellik, haz ve coşku gibi estetik etkiler uyandıran; izleyi-
cinin duygu ve düşünce dünyasını etkileme gücüne sahip sanat etkinlikleridir. İnsanın
düşünce, duygu ve hayallerini; çizgi, renk, ses, söz, ritim ve çeşitli malzemeler ile etkili
bir biçimde anlatması, güzel sanatları ifade eder.
Güzel sanatlar, ilk çağlardan bu yana insanların iç dünyasını yansıttığı resim ve de-
senler ile çeşitli nesnelerin biçimlendirilmesi gibi etkinliklerle başlamış; zaman içinde
ortaya konulan yeniliklerin yanında özellikle de bilim ve teknolojinin etkisiyle büyük
gelişimler kaydetmiş ve bugünkü yetkinliğine ulaşmıştır.
TLAR ları öncelikle göze hitap eden sanatlardır. Bu nedenle görsel sanatlar olarak da adlan-
Güzel sanatlar arasında yapılan sınıflandırmada yer alan yüzey, hacim ve mekân sanat-

dırılırlar.

Kulağa hitap eden ses sanatları, işitsel (fonetik) sanatlar olarak adlandırılır. İşitsel sa-
natlarda estetik anlamda sesin etkili kullanımı önemlidir. Hareketli sanatlar ile drama-
tik sanatlar ise hem göze hem de kulağa hitap etmesi sebebiyle karma sanatlar olarak
adlandırılmaktadır. Karma sanatlar, görüntünün ve sesin birbiriyle uyumlu bir bütünlük
içinde kullanımına dayanır.

SANA Görsel sanatlar, şekil verilebilen malzemelerle biçim, renk, boyut veya derinliğe sahip
1. Görsel (Plastik) Sanatlar

ürünlerin ortaya konulduğu sanatlar olup “plastik sanatlar” olarak da adlandırılır.
Kâğıt, tuval, duvar, cam, deri, kumaş gibi yüzeyler üzerine uygulanan resim, fotoğraf,
grafik, tekstil gibi iki boyutlu sanat çalışmaları ile kil, alçı, taş, ağaç, maden gibi biçim-
lendirilebilen (plastik niteliğe sahip) malzemelerle oluşturulan heykel ve seramik gibi
üç boyutlu sanat etkinlikleri görsel sanatlar arasında yer alır. Saray, müze, cami, kilise
gibi yapıların işlevselliği kadar estetik bir niteliğe sahip olması amacını taşıyan mimari
de yine görsel sanatlar arasında yer alır.
2.6. GÜZEL
Resim: Tarih öncesi dönemlere dayanan, en eski sanatlardan biri olan resim, duygu ve
düşüncelerin belli estetik kurallar çerçevesinde çeşitli renk ve tonlarla kâğıt, bez, mu-
kavva gibi zeminler üzerine işlenmesidir. Resimde önemli olan duygu ve düşüncelerin
estetik bir biçimde anlatılmasıdır. Kullanılacak yöntem, malzeme, araç ve boya işle-
necek konuya göre seçilir. Resim sanatında farklı toplum ve çağlarda malzeme, konu,
yapılış amacı açısından coğrafi, kültürel, dinsel farklılıklardan kaynaklanan zengin bir
çeşitliliğe rastlamaktayız.
Resim sanatı, konularına göre natürmort (cansız doğa resimleri), peyzaj (manzara),
portre, enteriyör (bina-ev içi resim), janr (günlük hayatı anlatan resim), soyut resim
(abstre) ve figür (insan ve hayvan tasvirleri) olarak sınıflandırılırken kullanılan malze-
meye göre de sulu boya, yağlı boya, guaj, pastel, fresk (renkli duvar resimleri), temper-
ra (yumurta, bal kullanılan resimler) olarak sınıflandırılır.
Fotoğraf makinesinin icadı, resim sanatı için önemli bir dönüm noktasıdır. Fotoğraf ma-
kinesinin gerçekliği aktarma imkânı sunması, başta portre olmak üzere bazı resim türle-
rini olumsuz etkilerken bir yandan resim sanatında yeni arayışların doğmasına yol açmış
diğer yandan da ışık-gölge, bütünlük, renk, orantı gibi konularda kazandırdığı teknik
imkânlar sayesinde resim sanatının yeni boyutlar kazanmasında büyük rol oynamıştır.
Çağdaş resimde, taklit (mimesis) düşüncesinin yerini büyük ölçüde, en açık örneklerini

48