Page 55 - ESTETİK 11

DÜŞÜNELİM-TARTIŞALIM

Karma sanatlar arasında, hem görsel hem de işitsel sanatları en etkili biçimde sentezle-
yip uygulayan sanat dalı sizce hangisidir? Sebebini söyleyiniz.

OKUMA PARÇASI

Görsel 2.27: Kahramanmaraş’ta bulunan, MS 300-400 yıllarına ait Germenicia (Germenişya) Antik
Kenti’nin mozaiklerinden bir bölüm

Sanat, insanlık uygarlığı ile yaşıttır fakat onları gruplama, hayat ve kültür düzenimiz
içinde ifade etme âdetlerimiz epey yenidir. Bu gerçek, ilk bakışta göründüğü kadar ga-
rip değildir. Din, felsefe ya da bilimde olduğu gibi tarih içerisinde sanatların yalnızca
içerik ve üslupları değil, birbiriyle ilişkileri ile kültürde konumlandıkları yer de değişir.
Bizim tanıdığımız beş güzel sanat sistemi (resim, heykel, mimarlık, müzik ve şiir) on
sekizinci yüzyılda oluşmakla kalmaz, aynı zamanda o dönemin kültürü ile toplumsal
koşullarını da yansıtır. Başka dönem ve yerlere baktığımızda çeşitli sanatların statüsü-
nün, bağlantı ve alt bölünmelerinin çok farklı olduğunu görürüz.
Kültür tarihinde romanın, enstrümantal müziğin ya da tuval resminin var olmadığı veya
hiç önem taşımadığı dönemler vardır. Öte yanda sone türü ve destan, vitray ve mozaik
(Görsel 2.27), duvar resmi ve goblen resim, kabartma ve çömlekçilik farklı dönemlerde
bir bakıma bugün olmadıkları gibi “önde gelen” sanatlar idi.
Öte yanda sinema, on sekizinci ve on dokuzuncu yüzyıl estetikçilerinin sisteminde yeri
olmayan yeni tekniklerin yeni sanatsal ifadeleri doğurmasına iyi bir örnektir. Sanatın
tüm branşlarının yükselişinden olduğu gibi düşüşünden de söz edebiliriz. Sanatlar da
doğar ve ölür.
[Oskar Kristeller (Oskar Kristela), Modern Sanat Sistemi, s. 62]

53