Page 112 - GRAFİK TASARIM 11

Temel Kavramlar
Tipografi 4.3 Tipografi Bilgisi
Harf
Konstrüksiyon
Logogram
Espas Hazırlık Çalışmaları
Serif 1. Çevrenizde karşılaştığınız tipografik ögelerin fotoğrafı-
Uzam nı çekerek arşiv oluşturunuz. Sınıfa getirerek arkadaş-
Biçem larınızla paylaşınız.
Marjin
Blok 2. Gazete ve dergilerde karşılaştığınız farklı tipografik ta-
Marj sarımları belirleyerek arşiv hazırlayınız. Sınıfa getire-
Grid rek arkadaşlarınızla paylaşınız.
Optik
Kadrat
Tipografi
Tipografik düzenlemenin en temel ögesi olan harf; form (şekil)
anlamına gelen Yunanca typos (tipos) sözcüğünden gelmektedir.
Yazmak, çizmek anlamına gelen graphie (grapya) sözcüğüyle
birlikte kullanılmasıyla typographia (tipograpya) şeklinde yazılan
bu terim, dilimize tipografi olarak girmiştir. Harf, sayı ve noktala-
ma işaretlerinin her biri tipografik karakterdir.
17. yüzyıldan beri kitap baskı sanatı olarak tanımlanan tipografi,
bugün bir eserin sanatsal biçimlendirilmesi anlamına gelmekte-
dir. Buna harf, karakter ve boyutlarının seçimi, dizgi alanının be-
lirlenmesiyle bunların sayfadaki duruşu da dâhildir.

Grafik iletişim ögelerinden tipografinin ilk işlevi, okunmaya daya-
nır. Grafik tasarımcısı, tipografik karakterleri düzenlerken, okurun
algılamasını kolaylaştırmak için tipografi dilini iyi tanımalı ve kul-
lanmalıdır.
Günümüzün tipografik karakterleri, el yazılarıyla başlayan uzun
bir sürecin ürünüdür. Harfin temeli, çizgisel darbelerdir. Kamış,
fırça veya keski gibi yazı araçları, harf biçimlerini doğrudan etki-
lemiştir. Eski Yunan ve Romalılar, harfleri temel geometrik yapılar
(konstrüksiyon) üzerinde biçimlendirmiştir (Görsel 4.68).
Harf Formlarının Bölümleri

Görsel 4.68: Tipografik karakterlerin harf, sayı, noktalama işaretleri ve diğer
Eski Yunan ve Roma yazılarının sembollerden oluşan dizisine “font” adı verilir. Aynı fontun bütün
biçimlendiği geometrik yapı karakterleri yan yana dizildiğinde, optik olarak eş değer bir yo-
ğunluk ve bütünsellik oluşur.
Bir fontun temel ögeleri; büyük harfler, küçük harfler, sayılar, nok-
talama işaretleri, matematiksel semboller, aksanlar ve logogram-
lardır. Logogramlar, iki harfin birleşerek oluşturduğu tipografik
karakterlerdir.
Tipografik karakterler et kalınlıklarına göre beş kategoriye ayrılır
(Görsel 4.69).
1. Extralight [Ekstralayt (Çok ince)]
2. Light [Layt (İnce)]
3. Medium [Midyum (Normal)]
4. Bold [Bold (Kalın)]
5. Extrabold [Ekstrabold (Çok kalın)]
Görsel 4.69: Tipografik karakterler sadece geometrik kriterlere göre tasar-
Harf çeşitleri lanmaz. Optik sorunlar ortaya çıkabilir. Örneğin yuvarlak harfler

110