Page 113 - GRAFİK TASARIM 11

veya sivri uçlar, üst çizgi ya da taban çizgisinin dışına taşabilir
(Görsel 4.70).
Bütün tipografik karakterler, optik olarak hayali bir yatay çizgi [ta-
ban çizgisi (satır çizgisi)] üzerine dizilir. Küçük harflerin gövde
yüksekliklerini belirleyen orta çizgi ile taban (satır) çizgisi arasın- Görsel 4.70:
daki uzaklık “x” yüksekliği olarak adlandırılır, bu da küçük harfle- Yazı karakterindeki sivri ve yuvarlak
rin standart yüksekliğidir (Görsel 4.71). hatlar, üst çizgi ya da
taban çizgisinin dışına taşırılır.
Harfleri oluşturan ana hatların alt ve üst bitim yerlerinde bulunan
tırnak biçimindeki küçük uzantılara “serif (tırnak)” adı verilir (Gör-
sel 4.71).
Yazı Karakterleri
Harf biçimi (type face), günlük dilde “yazı karakteri” olarak kulla-
nılır ve alfabenin özel bir tasarımını belirtir. Yazı karakterlerinin
birbirinden farkı çok azdır ancak fark yüzey üzerine basıldıktan
sonra anlaşılabilir. Bu farklılıklar, yazı karakterinin geometrik alt
yapısında olabileceği gibi yapısal özelliklerinin birinde ya da ta-
mamında da olabilir.
Her harf biçiminin kimliğini belirten bir adı vardır. Bu ad tasarımcı-
sının (Baskerville, Bodoni, Caslon, Garamond vb.); bir bölgenin,
ülkenin (Berkeley, Americana ve Helvetica vb.) veya yazı ka-
rakterinin tasarım temeline ve anlayışına (Futura, News Gothic,
Times Roman ve Avant Garde gibi) bağlı bir ad olabilir.
Önceleri oldukça yoğun çabalarla oluşturulan ve üretilen yazı
karakterleri, teknolojinin gelişmesiyle birlikte bilgisayarda çok
kısa bir sürede yapılabilmektedir.

Bunları Biliyor musunuz?

Taban Çizgisi: Büyük (majüskül) ve Aşağı Uzantılar: Taban çizgisinden Küçük Harf Boyu (x yüksekliği):
küçük (minüskül) harf karakterlerinin aşağı düşen, küçük harflerin aşağı Harf yapısının temel ögesidir. Küçük
birçoğunun üzerine yaslanmış (otur- uzanan parçası. harfin gerçek yüksekliği.
muş) göründüğü hayali çizgi.
Alt Uzanım: Harflerin taban çizgisin- Asıl Vurgu: Bir harfin temel yapısı-
Orta Çizgi: Küçük harflerin üstünü den itibaren aşağı uzantılarının eriş- nın ana (belirleyici) vurgusu.
yukarı uzantılarından ayıran hayali tiği en alt kısım.
çizgi. Yatay Vurgu: A,H,T gibi harflerdeki
Kapatılmış Alan: Harflerin kapalı ya yatay çizgi ya da vurgu.
Yukarı Uzantıları: Küçük harflerde da oyulmuş bölümü. Harf yapıları ta-
x’in gövde boyundan yukarı çıkan rafından kapatılmış boşluk. Eğri Vurgu: Yuvarlak yapılı harfler-
parçası. deki eğri vurgulanmış kısımlar.
Tırnak: Asıl vurgunun sonunda oluş-
Üst Uzanım: Harflerin taban çizgi- turulan kısa vurgu. Tüm harfler tır- Harf yapılarının ayrıca bitiş, doruk,
sinden itibaren yukarı uzantılarının naklı değildir. çıkıntı, dar, geçiş, şişkinlik ve bağ-
eriştiği en üst kısım. lantı gibi kısımları da bulunur.

Görsel 4.71: Harf formunu oluşturan temel ögeler

111