Page 39 - GELENEKSEL TÜRK SANATLARI MİNYATÜR 11
P. 39

1.5. Tezhip




























                         Hazırlık Çalışmaları


            Tezhip sanatının geleneksel sanatlardan hangileriyle bir-
            likte kullanıldığını araştırınız.

         1.5.1. Tezhip Sanatı ve Tarihçesi
            Arapça bir kelime olan tezhip, altın ile süsleme anla-
         mına gelir (Görsel 1.88).
            Tezhip sanatının kökeni, Uygur Türklerine kadar daya-
         nır. Büyük Selçuklu, Anadolu Selçuklu, Beylikler ve Os-
         manlı Devleti’nin kuruluş devrinde motifler ve renkler                      Görsel 1.88. Süheyl Ünver, Vazoda Çiçekler
         açısından olağan gelişmesini yaşamıştır.
            Kanuni Sultan Süleyman Devri (1520-1566), Osmanlı
         tezhip sanatının en parlak dönemidir. Tezhip çalışmala-
         rında, özellikle zahriye, serlevha, sure başları ve hatime
         sayfalarında zengin bir işçilik ön plana çıkar. Altının çok-
         ça kullanıldığı bu dönemin karakteristik rengi laciverttir.
           Kanuni Sultan Süleyman Dönemi'nin ünlü nakkaşları
         arasında  Şah  Kulu  ve  Karamemi  sayılabilir.  1520-1526
         yılları arasında çalışmalar yapan Şah Kulu, Osmanlı sa-
         natında kitap bezemeleri (Görsel 1.89), kumaş, çini ve
         mücevher gibi alanlara yayılan özgün saz üslubunun ya-
         ratıcısıdır. Onun öğrencilerinden olan Karamemi ise Os-
         manlı süsleme sanatının en önemli sanatçılarından biri
         olarak  kabul  edilir.  Aslında  müzehhip  olan  Karamemi,
         özellikle  kitap  süslemesinde  klasik  kuralları  esnetmiş,
         bahar dalları çiçeklerde yeni bir üslup ortaya koymuş-
         tur. Bu dönemde kullanılan renkler ise altın ve lacivertin
         uyumu ile birlikte turuncu, yeşil, vişne çürüğü, pembe,
         sarı, eflatun, siyah ve bu renklerin çeşitli tonlarıdır. Çiçek
         motiflerinde hemen hemen tüm renklere yer verildiği
         görülür. Genellikle gül, lale, süsen, nergis, sümbül, hase-
         ki küpesi, zerrin ve kır çiçekleri kullanılmıştır.
            17. yüzyılda tezhip sanatı, 16. yüzyılın birikimlerini ko-
         rumuş, bir anlamda durgunluk dönemi yaşanmıştır. Bu
         dönemden sonra her alanda başlayan Batılılaşma akım-                           Görsel 1.89.Nişaburi Divanı, Şahkulu,
         ları etkisinde bir değişim sürecine girmiştir. 18. yüzyılda                   Türk İslsm Eserleri Müzesi F1426
         III. Ahmed Devri süresince Batılı akımların etkisi daha
         net hissedilmeye başlamıştır.
                                                            36
   34   35   36   37   38   39   40   41   42   43   44