Page 35 - GELENEKSEL TÜRK SANATLARI MİNYATÜR 11
P. 35
Reyhani
Reyhani için muhakkakın küçük yazılışı denilebilir. Rey-
han çiçeğine benzediği için bu ismi aldığı düşünülmüştür.
Sülüs için nesih ne ise muhakkak için de reyhani aynı nis-
pettedir (Görsel 1.71).
Tevki
Sülüsün kurallarıyla yazılan bir yazıdır. Tevkinin en be-
lirgin özelliği birleşmeyen harflerin (elif, ra, dal, vav gibi)
bu yazı biçiminde birleştirilmesidir. Tevki, padişah ve
halifelerin emri ile çekilen tuğraların adıdır. Bu yazı da
genellikle hükümdarların, halifelerin ve vezirlerin yazdık-
ları mektuplarda kullanılmıştır. Genellikle vakıf işlerinde Görsel 1.71: Muhakkak ve reyhani, kıta, Şeyh Hamdullah, TSMK
kullanılan yazı biçimidir (Görsel 1.76).
Rikâ
Rikâ, tevkinin küçük biçimidir. Kısa metinlerin yazı-
mında kullanılan bu yazı çeşidinin yazılışı hızlıdır. Ayrıca
Kur'an'ın dua sayfaları ile hocaların talebelerine verdik-
leri sülüs ve nesih icazetnamelerinde kullanılmıştır.
Talik
Talik, asma, asılmış demektir. Bu isim harflerin asılmış
gibi durmasından gelir. Edebî eserlerde ve divanlarda bu
yazı kullanılmıştır (Görsel 1.72).
Nestalik
Osmanlıların talik diye isimlendirdiği yazı şeklini İran- Görsel 1.72: Talik, İmadul Haseni
lılar Nestalik olarak kullanmışlardır. Yani nesih ile talikin
karışımı neticesinde ortaya çıkmıştır (Görsel 1.73).
Divani
Divani, Osmanlıda resmî yazışmalarda kullanılan hare-
kesiz bir yazı hâlini almıştır. Harekeli kullanımına ise celi
divani denmiştir (Görsel 1.74). Bu iki yazı türü de Türkle-
rin icadıdır.
Rika
Rika, divani yazı biçiminin boyutlarının küçültülmesi,
kavislerinin azaltılması ile ortaya çıkmış bir yazıdır. Os-
manlıda okur yazar kesimin günlük yazışmalar ve mek-
tuplarda kullandığı rika, on sekizinci yüzyıldan sonra yay- Görsel 1.73: Celi nestalik, Necmettin Okyay
gınlık kazanmıştır (Görsel 1.75).
Görsel 1.74: Celi, Divani İcazet, Görsel 1.75: Rika hattı
icazet veren Prf. Ali Alparslan,
icazet alan Orhan Dağlı
32