Page 30 - GELENEKSEL TÜRK SANATLARI MİNYATÜR 11

Cilt ve Cilt Kapağının Bölümleri

şiraze

orta şemse
sertab

sırt

mikleb
tığ

dudak kenar şemse (köşebent)
salbek
ön kapak
Görsel 1.55: Cilt ve cilt kapağı bölümleri

Klasik Kitap Cildinin Bölümleri
Sağ ve Sol Kap
Sağ ve sol kabın her biri deffe diye de adlandırılır. Sağ
ve sol kaplar kitabın koruyucu kabuğunu meydana geti-
rir ve çeşitli şekillerde süslenirdi. Türk cilt sanatında sağ
ve sol kaplar ayrı ayrı hazırlanır ve muhat adı verilen yer-
de, birleştikleri fark edilmeyecek şekilde ustaca kitaba
takılır (Görsel 1.56).

Dip veya Sırt
Kitabın sırtı, sayfaları bir arada tutan bölümdür.
Mikleb
Bu kısma cilt kanadı da denir. Sol kabın ucundadır. Ge-
nelde üçgen bazen de yamuk dörtgen şeklinde yapılır.
Kitabın en son sayfası ile kapak arasına gelir. Kitabın ağız
kısmını korumak ve yön belirtmek amacıyla yapılmıştır
Görsel 1.56: Sağ-sol kap, Hatice Uçar
(Görsel 1.55-1.57), zira Arap alfabesi ve Latin alfabesi ile
yazılan kitaplar farklı yönlerden okunmaya başlamakta-
dır. Miklebin görevi kitapta en son okunan yerin işaret-
lenmesi değildir. Bu, halk arasında yanlış bir bilgi olarak
kullanılmakta, bu şekilde kullanılan yazma veya matbu
kitapların ciltleri zarar görmektedir.
Sertab
Mikleb ile sol kap arasında kitabın ağız kenarını ko-
Görsel 1.57: Mikleb
ruyan parçadır. Bu kısım aynı zamanda miklebe hareket
edebilme imkânı sağlar (Görsel 1.55).
27