Page 27 - GELENEKSEL TÜRK SANATLARI MİNYATÜR 11

İslam ve Hint minyatürleri yüzeysel ve dekoratif olma
özelliğiyle bazı Batılı ressamların dikkatini çekmiştir. Min-
yatürde renkler saf ve yalın, biçimler ise gölgelendirme-
den uzaktır. Doğanın yanıltıcı anlık görünümleri yoktur.
Sanatçının doğayı saf ve yalın anlatmasında minyatürler
önemli ölçüde kaynaklık etmiştir. Bazı sanatçılar minya-
tür yapmamışlardır. Zaten amaçları minyatür yapmak de-
ğil renklerin saf, biçimlerin gölgesiz verilmesinde plastik
etkilerden faydalanmaktır.
Çağdaş Türk resminde millî geleneklerden hareketle
yeni oluşumlar sergileme eğilimleri 1940’lardan günü-
müze değin süregelmektedir. 1940’lardan 1970’lere ka-
dar süren bu heyecan içerisinde ulusallığı, sadece ulusal
konular kapsamında biçimle ilişkilendiren sanatçılar ol-
duğu gibi kuşkusuz içerik açısından değerlendirmelerde
bulunan sanatçılar da olmuştur.
Kaynaklar sadece minyatürle sınırlı olmayıp bilakis ki-
lim, yazma, çini, nakış, halk resmi, mimari gibi geniş bir
kültür etkisi içermektedir. Görsel 1.46: Yörükler Köyü, Turgut Zaim
Bedri Rahmi Eyüboğlu (1911-1975) ve öğrencileri na-
kış, dokuma, mozaik, kırkpare, halk resimleri ve mimari
gibi farklı kaynaklardan beslenen eserler üretmişlerdir.
Nurullah Berk resim sanatımızda geometrik-figüratif
bir anlayışı, geleneksel tasvir sanatlarımızdan etkilene-
rek özgün bir temel üzerinde geliştirme çabasının örnek-
lerini vermiştir.
Turgut Zaim (1906-1974), köy hayatını minyatür şek-
linde yorumlamayı tercih eden bir sanatçıdır. Anadolu
insanını konu alarak minyatür sanatını kendi üslubuyla
tuvale taşıyan ilk sanatçı olarak dikkatimizi çekmektedir.
Yöresel Türk resminin kurucularındandır. Türk minyatür
resminin geometrik ve şematik figür anlayışından hare-
ketle Anadolu insanının yaşayışından belli anları resim-
lerinde poz vermiş gibi duran insan figürleri ile anlatır
(Görsel 1.46). Resimlerindeki kompozisyon düzeni, pers-
pektif anlayışı ve figürsel yorumlarda sanatçının minya-
türle kurduğu ilişki açıkça görülür. Görsel 1.47: Padişah, Nurullah Berk
D Grubu (1933 yılında, beş ressam -Zeki Faik İzer, Nu-
rullah Berk, Elif Naci, Cemal Tollu, Abidin Dino- ve bir
heykeltraştan -Zühdü Müridoğlu- kurulan sanatçı birliği)
sanatçılarından Nurullah Berk (1906-1982); minyatür ve
hat sanatından etkilenmiş, estetik anlayışını bu temel
üzerinde geliştirmiştir. Nurullah Berk’in "Padişah" isimli
resmi hem konusu hem biçimi itibariyle geleneksel Türk
minyatürlerinden etkilenilerek yapılmıştır. Türk minya-
türlerinde çokça rastlanan padişah konulu resimler gi-
bidir (Görsel 1.47). Özellikle padişahın üzerine oturduğu
tahttan da anlaşılacağı üzere perspektif bilinçli olarak
bozulmuş, bu özelliği ile de minyatürlere benzemektedir.
Türk motiflerini doğru açıdan ele almasıyla bir anlamda
kültür ve geleneğimizin başka bir değerini gelecek kuşak-
lara taşımayı amaçlamıştır. Minyatürlerde dekoratif süs-
lemeler de görülmektedir (Görsel 1.48). Görsel 1.48: K.S. Süleyman'ın min-
yatürü, Nakkaş Osman, TSMK

24