Page 26 - GELENEKSEL TÜRK SANATLARI MİNYATÜR 11

1.2.3. Türk Minyatür Sanatının Genel Özellikleri
Türk minyatür sanatı belge niteliği taşır, objektiftir.
Sanatçı; döneminde yaşanmış önemli olayları, savaşları
tüm gerçekliğiyle resmeder. Minyatürlerde perspektif
yoktur. Işık gölge oyunlarından kaçınır, bunun yerine is-
tifleme tekniğini ön plana çıkarır. Kişiler önemine göre
büyük çizilir. Kompozisyonda en görkemli kişi esas karak-
terdir. Öyle ki bu şahıs padişahsa üzerine bindiği attan
bile daha iri betimlenir.
Eserlerdeki kompozisyon düzeni; önden arkaya doğ-
ru birbirlerini kapatmayacak şekilde, üst üste dizilerek
gösterilir. Konu; mesafe farkı gözetmeksizin uzak yakın
ilişkisi olmadan betimlenir. Figürler de preslemiş gibi üst
üste hikâye anlatılarak istiflenir. Gökyüzü daha şiirsel ol-
sun diye çoğu zaman altınla bezenir. Konu, en ince ayrın-
tısına kadar işlenir.
Türk minyatür sanatında esas kompozisyon hazırladık-
tan sonra eseri daha da zenginleştirmek için ağaç, hay-
van, bulut, çiçek gibi yardımcı motifler kullanılır. Soyut-
lama ve stilizasyon çok belirgindir. Yalın, ışık gölgelerden
arındırılmış, sadeliği ön plana çıkarılmış motifler ve figür-
ler kullanılır (Görsel 1.44). Sayfa kenarı cetvellenir. Bazen
ince bir tezhip ya da halkâr uygulanabilir. Serpme altınla
yapılan zerefşanın uygulandığı teknik de olmuştur.

Görsel 1.44: Sûrnâme, Vehbî, TSM A. 3593

4. Etkinlik
Yukardaki metinden yararlanarak Türk minyatür sanatının genel özelliklerinden beş tanesini aşağıdaki
noktalı yerlere yazınız. Yazdıklarınızı arkadaşlarınızın yazdıkları ile karşılaştırınız.
1. ………………………...........................................................................................................................................
2. …………………………........................................................................................................................................
3. …………………………………................................................................................................................................
4. …………………………………................................................................................................................................
5. ………………………………...................................................................................................................................

1.2.4. Minyatür Sanatının Çağdaş Sanatlar
Üzerindeki Etkisi
Türk resim sanatının temelini minyatür oluşturur.
Cumhuriyet Dönemi'ne kadar olaylar hep minyatürle
resmediliyordu. Zamanla kaybolan minyatür sanatını
canlandıran sanatçılarımız, eskiyi bozmadan ama aynı-
sını da yapmadan kendi sanatını üretmiştir. Ait olduğu
toplumun kültürel birikimini kendi sanat kimliğiyle bu-
luşturan sanatçı başarılı olur.
Minyatürde perspektif olmadığı için derinlik de yoktur.
Doğadaki objeler yerine göre soyutlaşmıştır. Günümüz-
de sanatçılar, yüzeysel biçim oluşturmada minyatürleri
örnek alarak eserlerinde gölgeyi ve üç boyutu tamamen
Görsel 1.45: Gemi, Nuri Abaç ortadan kaldırmışlardır (Görsel 1.45).

23