Page 59 - GELENEKSEL TÜRK SANATLARI MİNYATÜR 11

16. yüzyıldan itibaren el ve ayaklarda incelme, başlıkta
büyüme, biçim bozma vardır. Gerçekçi doğa betimleme-
leri (figürsüz salt manzara) görülür. Tekli portrede ben-
zetme kaygısı vardır. Toplu figür tasarımlarında benzetme
kaygısı yoktur. Farklı kaçma noktalarının bir arada oldu-
ğu kent tasvirleri vardır. Gözleme dayalı belgeci anlayış
hakimdir. Saz üslubu kullanılmıştır. Saz üslubu, Osmanlı
sanatının yaygın bir bezeme üslubudur. Bu üslubun ana
motifleri kıvrık, sivri uçlu, hançer formundaki yapraklarla
hatayî çeşitlemeleridir. 17. yüzyılda figürlere mizahi ka-
rakter kazandırılmaya başlanmış, kale ve kentler maket
biçiminde boyanmıştır. Karakteristik portre anlayışı var-
dır. 18. yüzyıl figürlerinde anatomiye ve oranlara dikkat
edilir. Manzara resimleri gelişir. Gündelik yaşam konuları
resimlerde önem kazanır. Derinlik etkisi belirgindir.
Osmanlı Minyatür Üslubunu Belirleyen Nakkaşlar
1. Nakkaş Osman: Osmanlı minyatürü klasik dönem
üslubu (Görsel 2.22).
2. Nakkaş Matrahçı Nasuh: İnsan figürü bulunmayan
topoğrafik ve plan çizimli üslup. Yalnızca Matrakçı
Nasuh tarafından kullanılmıştır (Görsel 2.23).
3. Nakkaş Levni: Osmanlı minyatürü yenilikçi dönem
üslubu. Levni’de sayfanın yukarısındaki yani sayfa
nın sonunda bulunan figür büyüklüğü aynıdır. Lev-
ni, insan figürlerinde ve bazı peyzaj betimlemele-
rinde klasik kalıplara altın dikdörtgen ve dikine
(yığma) perspektif kurallarına bağlı kalmıştır. Görsel 2.22: Şehinşahname'den, Nakkaş Osman, TSMK

Görsel 2.23: Silahşor, tarihçi, matematikçi, nakkaş, hattat Matrakçı Nasuh ve Menazilname'si, TSMK

56