Page 56 - GELENEKSEL TÜRK SANATLARI MİNYATÜR 11

2.2.3. Selçuklu Dönemi Minyatürlerinde
Kompozisyon
12. yüzyıl minyatürlerinde derinlik etkisi yoktur, onun
yerine şematik kompozisyon anlayışı vardır. Figür ön
plandayken bitkisel tasarım daha geride kalmıştır.
13. yüzyılda yine derinlik etkisi yoktur ve kompozisyon
sinema şeridi gibidir. Soyut doğa betimlemeleri ve sim-
gesel anlatım vardır.
Hariri'nin "El-Makamat" adlı eserindeki minyatürler-
den birinde yer alan kompozisyonda figürler yuvarlak
yüzlü, çekik gözlü, burun sivri, dudaklar küçüktür. Uzun
saçlı figürler ve başlıkları, Selçuklu üslubunda yapılmış-
tır. Şematik bir kompozisyon anlayışı ile yapılan eserde
kırmızı, mavi ve sarı ağırlıklı renkler olarak kullanılırken
tonlama görülmez. Figürlerin bağdaş kurup oturma şe-
killeri dikkat çekmektedir (Görsel 2.16).
Görsel 2.16: Hariri, Makamat, 13. yy., Paris BNF
Minyatürlerde gerçekçi üslupta çizilmiş hayvanlar yer
alır. Arka planda kırmızı ve mavi gibi kuvvetli renkler kul-
lanılmış, figürlerin yer aldığı mekânlar ve doğa, fonda
sembolik olarak gösterilmiştir.
2.2.4. Selçuklu Dönemi Minyatürlerinde Renk
Oksit, toprak ve bitkisel kaynaklı boyalar kullanılır. Bu
renkler özellikle kırmızı, mavi, yeşil bunun yanı sıra sarı
turuncu, mor ve beyaz kullanılmıştır (Görsel 2.17). Ay-
rıca bu renklerin karışımından elde edilen ara tonlar da
kullanılmıştır. Altın ve gümüş kullanımı kendine önemli
bir yer bulur. Kırmızı ve mavi renklerin sıkça kullanılması,
kimi tasvirlerde zemini dolduran sarmal dal ve yapraklar
resimlerin başlıca özellikleridir.

Görsel 2.17: Hariri, Makamat, 13. yy., BNF
Fransa Ulusal Kütüphanesi

2. Etkinlik

Selçuklu Dönemi minyatür özelliklerini görselleri de dikkate alarak genel özellikler, konu, kompozisyon ve
renk bakımından inceleyiniz. Belirlediğiniz özellikleri aşağıdaki boşluklarda ilgili yerlere yazınız.
1. Genel özellikler: ........................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
2. Konu: ........................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
3. Kompozisyon: ............................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
4. Renk: .........................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................

53