Page 53 - GELENEKSEL TÜRK SANATLARI MİNYATÜR 11

2.2. Selçuklu Dönemi Minyatürleri

Hazırlık Çalışmaları

Selçuklu Dönemi minyatür sanatı özelliklerini araştırınız.

2.2.1. Selçuklu Dönemi Minyatürlerinin
Genel Özellikleri
Selçuklu minyatürlerinin belirgin özellikleri arasında;
İslami düşünceye uygun soyut bir üslubun hâkim oluşu,
figürlerin yer aldığı yerlerin sembolik anlatımı, zeminin Görsel 2.7: El Cezerî, el-Hendesiye, TSMK
kırmızı ve mavi renklerle boyanması, bu dönemde sık
görülen belli motiflerin kullanılmış olması gibi vasıfları
sayabiliriz. Otomatik çalışan saatler, otomatik hareket
eden insan ve hayvan figürleri, fıskiyeli havuz, içki kabı,
şifreli kilit ve yuvarlak yüzlü, çekik gözlü, uzun saçlı figür
ve başlıklar Selçuklu üslubunda yapılmıştır (Görsel 2.7).
Selçukluların Bizans ile ilişkileri nedeniyle minyatür sa-
natı Bizans etkisinde kaldı. Mevlana’nın resmini yapan
Aynuddevle ve başka ünlü minyatür sanatçıları yetişti.
Özellikle Mevlana’nın çevresinde etkin bir kültür ve sa-
nat ortamının varlığı bilinir.
2.2.2. Selçuklu Dönemi Minyatür Konuları
Selçuklu Türklerinin Anadolu'ya yayılmasıyla ilk
Türk-İslam minyatür üslubu doğmuştur. Bu dönemin Görsel 2.8: Kuzukulağı bitkisi Kitabü'l-Haşayiş TSMK
yazmaları oldukça çeşitlidir. Müslümanların Batı'ya ver-
dikleri ilimlerin başında tıp ve eczacılık gelir. Bilim, fen
ve edebî konulu eserler mevcuttur. Bu eserler arasında
"Kitabü'l-Haşayiş" (tıp malzemeleri ve bilgiler) (Görsel
2.8, 2.9, 2.10), "Kitab fi Marifat El-Baytara" (hünerli bay-
tarlık-veterinerlik), "Varka ve Gülşah", "Kelile ve Dimne"
isimli yazma eserleri sayabiliriz.
12. yüzyıl sonu ile 13. yüzyıl başlarında Selçukluların
himayesinde çalışan sanatçıların resimlediği ilmi eserle-
rin tasvirlerinde Uygur kökenli Selçuklu tipleri gündelik
hayata ait eşya ve sahnelerle birlikte işlenmiştir. Bizans
etkilerini özümsemiş olan bu dönemin yeni tasvir üslubu
edebî eserlerin resimlenmesinde de uygulanmıştır. Görsel 2.9: Kitabü'l-Haşayiş, TSMK Görsel 2.10: İlaç hazılayan iki doktor,
Kitabü'l-Haşayiş,
Metropolitan Müzesi

50