Page 51 - GELENEKSEL TÜRK SANATLARI MİNYATÜR 11

2.1. Uygur Minyatürleri

Hazırlık Çalışmaları

1. Uygur minyatürlerinin özelliklerini araştırınız.
2. Orta Asya kültürünün minyatür sanatına etkilerini
araştırınız.

2.1.1. Uygur Minyatürlerinin Genel Özellikleri Görsel 2.1: Uygur hükümdarı, Tenritagh Akademiyesi
Orta Asya Türk resminin en önemli temsilcileri Uygur
Türkleridir. Uygurların sosyokültürel yapılarında ve or-
taya koymuş oldukları sanat olaylarında temsil ettikleri
dinlerin çok büyük bir rolü vardır. Gök Tanrı inancının
esas alındığı Şamanizm, diğer Türk toplumları gibi Uy-
gurların da millî inanç ve kültürüdür. Bu inancın dışın-
da Uygurlara uzun süreli etki eden dinler Maniheizm ve
Budizm’dir. Kendi de ressam olan Mani, öğretilerini yay-
mak için kitap resimlemiştir. Uygurlar, tapınakları süs-
lemek için duvar resimleri (fresko); Maniheist kitapları
süslemek için minyatürler yapmışlardır.
Uygurların kitap resimleme sanatı, duvar resimleme
sanatı ile aynı şekildedir. Doğal olarak kitap resimleri,
duvar resimlerine nispetle küçük ölçüde yapılmıştır.
Uygur resimleri (Görsel 2.1), Türk-İslam minyatür sa-
natının kaynağını oluşturmuştur. Uygurların geliştirdiği
üslup ve teknik, Türk sanatını da zenginleştirmiştir.
Uygur resim ve minyatürlerindeki kompozisyonların
en büyük özelliği, figürlerin simetrik bir düzen içerisinde
sıralanmış olmasıdır. Bunlarda çoğunlukla koyu mavi ve
kırmızı başta olmak üzere parlak renklere yer verilmiştir Görsel 2.2: Karahoço prensleri
(Görsel 2.2). Ayrıca heykel ve resimdeki realist anlayış,
minyatürlerdeki figürlerin portre özelliği de kazanmala-
rını sağlamıştır.
Uygurlar resim sanatında Orta Asya’da yaşadıkları
kültür ortamının etkilerini başarılı bir şekilde özümse-
yerek âdeta kendilerine has bir portre (oval yüz, badem
gözler, hafif kemerli burun ve küçük bir ağızdan oluşan
yüz) sanatı geliştirmişler ve bu üslubu çeşitli kültür mer-
kezlerine de ihraç etmişlerdir (Görsel 2.3).

Görsel 2.3: Uygur duvar resmi, Karahoço, Doğu Türkistan
48