Page 262 - SANAT ESERLERİ ANALİZİ 12

• Halılarda desenler genel olarak geometrik ve bitkisel süsle-
menin yanı sıra madalyonlu ve yıldızlı olarak tasarlanır. Mo-
tiflerde natüralist çiçek ve yaprak formları tercih edilir. Sine
düğümüyle dokunan, malzeme olarak yün ve pamuğun yanı
sıra ipeğin de kullanıldığı saray halıları genellikle Bursa ve
İstanbul’da saraylarda kurulan özel atölyelerde dokunmuştur.

Hat Sanatı

• Hat sanatı (Görsel 4.80, 4.81, 4.82), Arap harflerini kullana- Görsel 4.79
rak yapılan ve resimsel bir değer taşıyan yazı sanatıdır. Hat "Sokullu Mehmet Paşa Kervansa-
sanatı İslam kültürünün ilk dönemlerinde olduğu kadar, daha rayı’ nın Kitabesi", Edirne
sonraki dönemlerde de mimaride süsleyici bir öge olarak kul-
lanılmıştır. Bunun dışında el yazması kitaplarda, duvara ası-
lan levhalarda, fermanlarda, diplomalarda, kitabelerde, me-
zar taşlarında, halı bordürlerinde, vazo ve tabak gibi günlük
eşyalarda da kullanılmıştır. Hat sanatında yazı, gelişi güzel
yazılmaz. Her yazı türünün kendine özgü özellikleri ve belir-
lenmiş kuralları vardır. Yazı türleri harflerin birbirinden büyük
ya da küçük olması, biçimi, aralıkları, bazı harflerin birbirine
birleştirilip birleştirilmemesi ve bazı yazı işaretlerinin kullanı- Görsel 4.80
lıp kullanılmaması gibi özellikleriyle birbirinden ayrılmaktadır.
"Yakut-ı Mustasımi Hattı", 13.yy.
• Kûfi, nesih, sülüs, tevki, celi, siyakat, yazı resim, ta’lik, tuğra
dizimi gibi yazı türleri vardır.
• Hat sanatıyla uğraşan sanatçılara hattat denir. İlk büyük Türk
hattatı, 13.yy.da yaşayan Amasyalı Yakut El-Müstasımi’dir
(ö.1298). Bu sanatçı, eğri kesilmiş kalem ucuyla nesih, sülüs
ve celi yazıya yeni bir biçim vermiştir. Amasyalı Şeyh Ham-
dullah (1429-1520) ve Ahmet Karahisari (1468-1556) diğer
Osmanlı hattatlarıdır.

• Hafız Osman (1642-1698), nesih ve sülüs yazı türünün en
ünlü ustasıdır. Sultan II. Mustafa’nın ve Şehzade III. Ahmet’in
yazı hocalığını da yapmıştır.

Görsel 4.81
"Ahmet Karahisari Hattı", 15.yy.

Görsel 4.82
"Sultan I. Ahmet’in Tuğrası",
TİEM, İstanbul

SANAT ESERLERİ ANALİZİ 259