Page 63 - GENEL SANAT TARİHİ 10

XIX. YÜZYILDAN MODERNİZME AVRUPA SANATI

Bu durum diğer Batı ülkelerini de etkilemiş, Antik Yunan ve Roma dönemleri sanat ve felsefesine
ilgi artmıştır. Antik Dönem felsefe ve sanatının etkisiyle Avrupalı düşünür, sanatçı ve bilim adamları;
bilgi gerektiren durumlarda dogmatizmi bir kenara bırakmış ve mantığı devreye sokmuşlardır. Bu
dönemde doğa ve canlılar üzerine yapılan çalışmalar hız kazanmış, Aydınlanma Çağı başlamıştır.
Aydınlanma Çağı öncesi sanatın temel konularını din ve kraliyet oluştururken gelenekten kopuşla
birlikte bu konulara burjuva sınıfının da etkisiyle antik konular eklenmiştir. Böylelikle Avrupa’da rokoko
ve neoklasisizm akımları ortaya çıkmıştır.
Antik Dönem edebiyat, felsefe ve sanatı Avrupa’da cumhuriyet ve demokrasi fikrini tetiklemiş,
özellikle XVIII.yüzyılda Fransa bu düşünceden etkilenmiştir. Aydınlanma Çağı’nın siyasi sonucu olarak
ortaya çıkan Fransız İhtilali’nin (1789) getirdiği kargaşa ile birlikte Fransa’da Napolyon’un iktidarı ele
geçirmesi, Avrupa devletlerinin yeni bir politika üretmesini gerekli kılmıştır. Bu durum eski düzenin
yeniden inşa edilmesini ümit edenlerle yeni düzenin heyecanını yaşayanların karşıtlığını daha da
artırmıştır. Bilinmezliklerin artması kuşku ve korkuyu oluşturmuş; duygu, mantığın yerini almıştır.
Avrupa’da ortaya çıkan bu duygu durumu dönemin sanatçı ve felsefecilerini etkilemiş, romantizm
akımının ortaya çıkmasında etkili olmuştur.
XIX. yüzyılda ortaya çıkan Sanayi Devrimi, şehir nüfusunun artmasına yol açmış; halk, şehirlerde
zor şartlar altında yaşamak zorunda kalmıştır. XVIII. yüzyılın idealist insancılığı, XIX. yüzyılda ezilen
halkın reform hareketlerine dönüşmüştür. Sanayi Devrimi’nin getirdiği sosyal, politik, ekonomik ve
kültürel alandaki değişim, modern yaşama geçişte önemli rol oynamıştır. Özellikle makinenin insanla
olan ilişkisi artmış, emeğin ve iş gücünün yerini makineler almaya başlamıştır. Bu köklü değişimler
Avrupa’da pozitivizmi ön plana çıkarmış, görsel olanın tek gerçek olduğu algısı gelişmiştir. Bu algı
realizm sanat akımının oluşmasına zemin hazırlamıştır.

DERS İÇİ ÇALIŞMA Aşağıda verilen metni okuyunuz. Metinde verilenlerden yola çıkarak 2.7 ve 2.8 numaralı
görsellerden hangisinin modern sanatlar kapsamında değerlendirilebileceğini belirtiniz.

“Geleneksel kural ve anlayışın yerini özgün düşünce ve biçimin almasıyla modernizmin sanat alanındaki
gelişimi gerçekleşmiştir. Resmin modernleşme serüveni ise Rönesans’la başlamış, maniyerizmden sonra
romantizmle devam etmiştir. Romantizmde sanatçının düş gücü sanatsal yaratının merkezini oluşturmuş
ancak resim sanatında biçimsel kaygılar devam etmiştir. XIX. yüzyılın başında modernist sanat anlayışı ile
birlikte resim sanatında biçim, anlatım aracı olmaktan çıkmış; sanatçının öznel duygularını yansıtan bir
araç hâline gelmiştir. Kitle iletişim araçları ve baskı tekniklerindeki ilerleme önemli değişimleri beraberinde
getirmiş, bu değişimler sanat alanında yeni arayışlara neden olmuştur. Modern sanat ile birlikte sanatçı,
doğanın taklidinden çok kendi biçimsel yaratılarını ortaya koyan bir anlayışı benimsemiştir.”

https://www.idildergisi.com/makale/pdf/1529166897.pdf s.1021

Görsel 2.7: Ayakkabılar, Vincent van Gogh, 1888, Metropolitan Müzesi, Görsel 2.8: Aziz Anna ile Çocuk ve Meryem, Albert
New York Dürer, 1519, Metropolitan Müzesi, New York

61