Page 85 - GENEL SANAT TARİHİ 10

MODERNİZM VE SANATTA YENİLİKLER

Osmanlı İmparatorluğu’nun Tanzimat Devri sonrası saraylarında, Osmanlı üst düzey bürokratlarının kasır ve
köşklerinde, apartman ve hanlarda ve sivil binalar gibi çeşitli yapı grupları ile bazı dekoratif eşyalarda art nouveau
hareketinin etkileri görülmüştür. Bu eserler arasındaki ilk yapı, Botter Apartmanı’dır. Şeyh Zafir Türbesi (Görsel
3.19), Huber Köşkü, Ahmet Ratıp Paşa Köşkü, İtalyan Elçiliği Yazlık Binası, Karaköy Vlora Han ve Yıldız Sarayı
Hamidiye Çeşmesi (Görsel 3.20) bunlar arasındadır.

Görsel 3.19: Yıldız Sarayı Hamidiye Çeşmesi, İstanbul Görsel 3.20: Şeyh Zafir Türbesi, İstanbul

Fovizm (Yırtıcılık-Vahşilik)

XX. yüzyılın önemli sanat akımlarından olan fovizm bir grup Fransız genç sanatçının 1905’te Paris’te
açmış oldukları bir sergi ile ortaya çıkmıştır. Bir grup ressamın empresyonizm akımına karşı gösterdikleri
hoşnutsuzluk yeni bir sanat akımının ortaya çıkmasına neden olmuş, ortaya çıkan bu yeni akım 1905-1910
yılları arasında etkili olmuştur. Fransızca da fauve yırtıcı hayvan anlamına gelmektedir.

BİLGİNİZ OLSUN Henri Matisse (Henri Matis), Maurice de Vlaminck (Maurice dö Vlaminçik)
ve Andre Derain’in (Andre Dera) eserlerinin yer aldığı “Sonbahar Salonu”ndaki
sergiye katılan eleştirmen Louis Vauxcelles (Lui Vaksel) canlı renklerle öne çıkan
eserlerin arasında XV. yüzyıl sanatını andıran bir üslupla yapılmış bir çocuk heykeli
görmüş ve eleştiri yazısının başlığında “Donatello aumilieu des Fauves” (Donatello
Vahşilerin Ortasında) terimini kullanmıştır. Zamanla sanatçıların da Fovlar ismini
benimsemesiyle de akımın ismi de ortaya çıkmıştır.

Akımın önemli temsilcilerinden olan Maurice de Vlamincik, fovizm akımını “Fovizm benim. Fovizm benim bu
dönemdeki tarzım, benim akademik eğitim ve düzene karşı isyanım, benim isyanımın ve özgürlüğümün tarzı, benim
mavilerim, benim kırmızılarım, benim sarılarım, karışımların olmadığı saf renklerimdir.” şeklinde tanımlamıştır.
Fovizm akımının lideri olarak görülen Henri Matisse çalışmalarında ışığın ve mekânın tanımlanmasında bir araç
olarak yoğun renk kullanımını savunmuştur. Ona göre saf renk kullanımı sanatçının duygusal durumunu ifade
eden bir araç olduğu için önemlidir. Bu bağlamda fovizm, gelecekteki soyutlama biçimleri açısından önemli bir
öncü akım olarak görülmüştür.
Fovizm akımının temsilcileri neo-empresyonizm ve post-empresyonizm akımlarının sanat anlayışlarından
etkilenmişlerdir. Fovist sanatçılar çalışmalarında George Seurat’ın (Corce Suha) noktacı tekniği (puantilizm) ile
karışık olmayan tasarımı ve yoğun aydınlığından faydalanmışlardır. Yine sanatçıların Van Gogh’un (Wincınt Van
Hoh) katkısız parlak renkleri ve şiddetli fırça vuruşlarından; Paul Gaugin’in yüzeyleri gölgesiz, figürleri hacimsiz
ve resimleri iki boyutlu düzenlemeye dayalı, saf renk lekelerinden oluşan yalın ve dekoratif üslubundan
etkilendikleri görülmektedir.

83