Page 95 - TÜRK İSLAM SANATI 11

Orta Çağ Anadolu Türk Sanatı

5.1. ANADOLU SELÇUKLU DÖNEMİ SOSYAL VE KÜLTÜREL DURUM

5.1.1. Selçuklu Öncesinde Anadolu’da Kültürel Altyapı

A ağıdaki haritayı inceleyiniz ve soruları cevaplayınız.
1. Selçukluların Anadolu’ya yerle mesi esnasında meydana gelen sava -
Etkinlik 5.1. larda kültürel bir etkile im olmu mudur? Belirtiniz.
2. Selçuklu Dönemi öncesinde Anadolu’nun kültürel yapısı hakkında neler
söyleyebilirsiniz?

BULGARLAR
K A R A D E N İ Z GÜRCÜLER
Sinop TRABZON İMPARATORLUĞU
Edirne Zonguldak 1214 Samsun Trabzon Rize
Tekirdağ İstanbul Kars
Amasya SALTUKLULAR
1097 İznik Ankara MENGÜCEKLİLER
Çanakkale Bursa Eskişehir DANİŞMENDLİLER 1230 Erzurum Malazgirt
1071
Yozgat
Balıkesir Sivas Yassıçimen
1243
1097 Kösedağ Van
Afyonkarahisar Malatya
İzmir Diyarbakır
Efes 1176 Konya Niğde ARTUKLULAR Hakkari
İ
Denizli Karaman Mardin
Z
Adana Urfa BÜYÜK
İ
1207 SELÇUKLU
Antalya Antakya DEVLETİ
N
Alanya MUSUL
E
1098 ATABEYLERİ
D

Türkmen akınları

KIBRIS 1070’de Bizans İmp. doğu sınırı
E
1180’de Bizans İmp. doğu sınırı
G
11. yüzyılda ele geçirilen yerler
A K D E N İ Z 12. yüzyılda ele geçirilen yerler
E
EYYUBİLER Anadolu Selçuklu Devleti’nin en geniş sınırları
Bizans İmparatorluğu
0 100 200 300 400 Km Trabzon İmparatorluğu
Harita 5.1: 11, 12 ve 13. yüzyıllarda Anadolu
Binlerce yıllık bir yerleşim yeri ve uygarlık merkezi olan Anadolu bu nedenle
“medeniyetin beşiği” olarak adlandırılmıştır. Bu topraklar tarihin en büyük devletlerinden
biri olan Roma İmparatorluğu'nun ikiye bölünmesinden sonra Doğu Roma İmparatorluğu
(Bizans) tarafından yönetilmiştir.
İslamiyet’in ilk dönemlerinde Müslümanların yayılma politikası sonucu Araplarla
Bizanslılar karşı karşıya gelmiştir. Bu nedenle Anadolu, bu iki devlet arasında bir savaş
alanına dönüşmüştür. Müslümanlarla Bizanslılar arasında yapılan bu savaşların yanı sıra
krallıkla yönetilen her imparatorlukta olduğu gibi Bizans İmparatorluğu’nda da zaman
zaman saltanat kavgaları olmuş, bunun sonucunda da İmparatorluk birkaç defa yıkılma
tehlikesi geçirmiştir. Bu durum 10 ve 11. yüzyıllarda da devam etmiştir. Bunun sonucun-
da da Akdeniz ticaretinin hâkimiyeti Arapların eline geçmiştir. Dolayısıyla Doğu ile Batı
arasında yapılan ticaretin doğal köprüsü durumunda olan Anadolu ticaretin dışında
kalmıştır. Bizans İmparatorluğu’nda saltanat kavgaları ve Araplarla yapılan savaşlar
sonucu Anadolu'daki nüfus azalmış, iktisadi hayat da gerilemeye başlamıştır.

92