Page 99 - TÜRK İSLAM SANATI 11

Orta Çağ Anadolu Türk Sanatı

B) Saltuklular
1071 Malazgirt Zaferi’ni izleyen günlerde Erzurum'u alan Saltuklular buraya yerleşirken
1072’de Büyük Sultana dış işlerinde bağlı, iç işlerde serbest olan beyliklerini kurmuşlardır.
Saltukluların en önemli yapısı kuşkusuz Yakutiye Ulu Camii’dir (12. yüzyıl). Yapı farklı
zamanlarda birçok onarım görerek günümüze kadar gelmiştir. Mihrap duvarına dik yedi
sahından oluşmuştur. Maksure kubbesi büyük olan yapı profilli kemer ve ayaklara oturmuş-
tur (Görsel 5.9).
Saltuklu yapıları içinde kendine has özellikleri olan Emir Saltuk Kümbeti'nin cenazelik
katı mevcut olup içeriden bağlantılıdır. Kesme taştan yapılmış olan bu kümbet, sekizgen
gövdeli, yüksek kasnaklı ve üzeri kubbe ile konik karışımı basık bir külahla örtülüdür.
Kümbetin yuvarlak kemerli kasnak nişlerinde boğa, yılan, yarasa, kartal gibi hayvan kabart-
maları bulunmaktadır. Emir Saltuk Kümbeti'nin sekiz cephesinin dört yüzünde birer çift
pencere yer almaktadır. Kümbetin, kuzey yönünde bulunan giriş kapısının saçakları
üzerinde geometrik bezeme ile çiçek ve hayvan figürleri görülmektedir (Görsel 5.10).

Görsel 5.9: Yakutiye Ulu Camii, Erzurum

Görsel 5.10: Emir Saltuk Kümbeti, Erzurum
Erzurum’daki Tepsi Minare, Gümüşlü Kümbet, Karanlık Kümbet ile Tercan’da bulunan
Mama Hatun Kervansarayı ve Türbesi Saltuklular Devri’nin önemli mimari eserlerindendir.

96