Page 101 - TÜRK İSLAM SANATI TARİHİ 11

İSLAMİYET ÖNCESİ ORTA ASYA TÜRK SANATI

Hürrem Sultan adına 1553’te Sultan Ahmet
Meydanı’nda yaptırılan İstanbul Haseki Hamamı,
Osmanlı’nın Klasik Dönem üslubunu taşıyan en
büyük hamamlarındandır. Yapımını Mimar Sinan’ın
üstlendiği hamam, dikdörtgen biçiminde kuzeydoğu-
güneybatı yönünde inşa edilmiştir. Yapı, kadın ve erkek
sıcaklıklarının yan yana olduğu çifte hamam şeklinde
inşa edilmiştir. Kadın ve erkek bölümlerinin aynı
eksende olması, Osmanlı hamam mimarisi açısından bir
ilktir. Duvarlar, taş ve tuğla örgü sıralaması kullanılarak
yükselmiş; giriş ve sıcaklık bölümleri aydınlık feneri
bulunan kubbelerle örtülmüştür (Görsel 5.27).

Sokullu Mehmed Paşa Hamamı olarak da bilinen Görsel 5.27: Haseki Hamamı, İstanbul
Edirne Çifte Hamam, XVI. yüzyılda Üç Şerefeli Camii
karşısında inşa edilmiştir. Mimar Sinan’ın yaptığı eser;
boyutu, kareye yakın dikdörtgen planı, ardışık duvar
bütünlüğü ve kubbeli örtü sistemiyle Osmanlı Klasik
Dönem hamam mimarisi özelliklerini yansıtmaktadır.
İki payeyle desteklenen ortadaki daha yüksek üç sivri
kemerli revakla giriş yapılan erkek bölümü, kadın
bölümüne göre büyük tutulmuştur. Soyunma işlevi
gören giriş bölümlerindeki aydınlık fenerli kubbeler
sıcaklık bölümündekilere göre daha büyük ölçeklidir
(Görsel 5.28).
Osmanlının inşa ettiği savunma yapıları arasında
ön plana çıkan eserlerden biri Rumeli Hisarı
olmuştur. Hisar, İstanbul’un Fethi’nden kısa bir süre
önce 1452’de, Yıldırım Bayezid tarafından yaptırılan Görsel 5.28: Çifte Hamam, Edirne
Anadolu Hisarı’nın tam karşısına Avrupa yakasına inşa
edilmiştir. Üçgen oluşturacak biçimde duran biri onikigen diğer ikisi silindirik üç büyük
kule ve bu kuleleri birbirine bağlayan yedi metre kalınlığında surlardan oluşmuştur.
Deniz kenarında duran onikigen kuleye Halil Paşa Kulesi, denizden bakıldığında bu
kulenin sağında yer alan kuleye Saruca Paşa, diğerine ise Zağanos Paşa Kulesi adı
verilmiştir (Görsel 5.29). Bu kuleler arasında altısı çokgen diğerleri silindirik on üç küçük
kule daha bulunmaktadır. Yapı, İstanbul’un Fethi’nde önemli bir görev üstlenmiştir.

Görsel 5.29: Rumeli Hisarı, İstanbul

99