Page 62 - ÜÇ BOYUTLU SANAT ATÖLYE 12

HEYKEL SANATINA GİRİŞ

Tasarıma Uygun Yapay ve Doğal Objelerin Belirlenmesi

Temel sanat eğitimine yapay ve doğal obje tasarımı ile başlamak, kompozisyonun temel ögelerini ışık-gölge,
ton, değer, form, renk, biçim, doku ve kompozisyon ilkelerini; ritim, armoni, hareket, yön, denge vb. kavranmasını
sağlayacaktır. Yapılacak deneme ve uygulamalarda doğal obje üzerinden hareket etmek daha somut bir başlangıç
noktası oluşturacaktır. Objenin nitelikleri çalışmanın sonucunu etkileyeceği için formu, rengi, dokuları ve farklı
açılardan bakıldığında yeni, zengin görünümler verebilecek bir obje ile başlamak doğru olacaktır. Tasarıma uygun
yapay veya doğal obje seçimini gerçekleştiren tasarımcılar, öncelikle seçtikleri objelerin üç boyut etkisini veren
çizimlerini yaparak analitik düşünme biçimi başlatmış olurlar. Bu çizimlerin yapılması tasarımı oluşturan kişiye,
o nesnenin yapısal özelliğini kavraması açısından önemlidir. Bu sayede parçaların bütün içinde konumlandırılış-
larına ve iki boyutlu yüzeyde üç boyut algısına dair farklı yorumlara gidebilirler. İki boyutlu biçimleri, üç boyutlu
formlara dönüştürebilme yetisi bu aşamada başlamaktadır. Büyük-küçük ilişkisi, açık-koyu ilişkisi, boşluk-doluluk
ilişkisi, boyut, zıtlık gibi ilişkileri tasarım ilkeleri ile düşünmeyi öğrenmek en önemli amaçtır. Bu bağlamda seçilen
aşık kemiği, farklı açılardan bakıldığında girinti ve çıkıntıları ile ritim ve hareket duygusu uyandıran doğal obje
olarak seçilmiş, form oluşturmada kullanılmıştır (Görsel 1.105, 1.106).

Görsel 1.105: Aşık kemiği doğal form Görsel 1.106: Aşık kemiği etüt çalışması Görsel 1.107: Aşık kemiği formunda ağırlık
ölçü birimi
Aşık kemiği “Talus” latince ayak bileği ya da ayak bileğinin alt kısmını oluşturan “tarsus” kemiklerinden birisi-
dir. Eski Türkçede ayak bileği, ayak bileği kemiği ve o kemikten yapılma oyun zarı anlamlarına gelen “Aşuk” sözcü-
ğünden gelmektedir. Bu yanı ile modern oyun zarlarının atası sayılabilir.
Yuvarlak hatlı, kübik şekilli aşık kemiği, Antik Yunan’dan bu yana ritüellerde ve oyunlarda ve günlük yaşamda ölçü
birimi olarak kullanılmıştır ( Görsel 1.107). Yaşam-ölüm, iyi-kötü gibi düalist düşünceyi de sembolize etmektedir.
Aşık kemiğinin desensel etüdünün gerçekçi bir gözlemle resim düzlemine aktarılmasıyla objenin taşıdığı ışık
gölge yapısı ve düşürdüğü gölge form yapısı, parça bütün ilişkileri, dokusal yapıları gibi görsel bütününü oluşturan
yapıların dikkatli bir şekilde incelenerek kağıda aktarımı, yapılacak üç boyutlu biçimlendirmenin tasarım temelini
oluşturmada önemli bir rol oynamaktadır.

Görsel 1.108: Bisiklet endüstriyel form Görsel 1.109: Bisiklet etüt çalışması Görsel 1.110: Bisiklet formlu heykel tasarımı,
Üç tekerlek, Kemal Tufan, 2008
Yine doğal objelerde olduğu gibi yapay objelerde de tasarıma uygun görsel etkinin yakalanabilmesi için önce
seçilen yapay objenin desen etütleri ile başlanmalıdır. Tasarıma uygun malzeme seçimi ile gelişen bu sürecin
planlaması tasarım öge ve ilkeleriyle düşünen sanatçının yorumuyla biçimlenir ( Görsel 1.108, 1.109, 1.110).

Objenin Form, Doku, Boşluk-Doluluk Açısından İncelenmesi

Doku, doğadaki tüm nesne ve varlıkların görme, dokunma duyularıyla kavranabilen iç yapılarının işlevsel özel-
liklerini dışa vuran yüzeysel etkilerine verilen addır.

59