Page 45 - MÜZİK KÜLTÜRÜ |

3. ÜNİTE MESLEKİ MÜZİK KÜLTÜRÜMESLEKİ MÜZİK KÜLTÜRÜ
3. ÜNİTE

MÜZİK MESLEK BİRLİKLERİ
Sanat eserlerinin korunmasını üstlenen kurumlar vardır. Bu kurumlar, eser sahiplerinin telif
gelirlerini ve sahiplik haklarını koruma görevini üstlenmektedirler. 18 yaşını dolduran her birey, bu
kurumların şartlarını yerine getirerek bunlara üye olabilir ve bu kurumların ulusal ve uluslararası
alanda sağladığı korumalardan faydalanabilirler. Günümüz dünyasında özellikle internet sayesin-
de bireysel yaratıları paylaşmak oldukça kolaylaştı. Bu durumun beraberinde getirdiği sorunların
başında ise yaratıların sahibinden izinsiz olarak kullanılması gelmektedir. Eğer besteci, eserini ko-
ruma altına almamışsa eserin başkaları tarafından kullanılması durumunda herhangi bir söz hakkı-
na sahip olamayacaktır. Günümüzde eser tescili birkaç farklı yolla yapılabilmektedir. Önemli mes-
leki kuruluşlar şunlardır:
1-) Zaman damgası
2-) Noter
3-) Müzik meslek birlikleri
Bir eseri bestelemekten kaynaklanan haklar olduğu gibi bir eseri düzenlemek de (aranje et-
mek) düzenlemeciye korunması gereken bazı haklar kazandırır. Bu gibi hakların takibi ve onayı için
meslek kuruluşları daha kolay ulaşılabilir ve elverişli bir konuma sahiptir. Eğer bir kişi besteci ya da
düzenlemeci değil, fakat yorumcuysa bu durumda da bazı haklar ortaya çıkmaktadır. Bu hakları ise
Müyorbir isimli bir meslek birliği korumaktadır. Bir müzisyenin bu meslek birliklerinden haberdar
olması hem kendi üretimini koruması hem de korunan eserlerden haberdar olabilmesi için oldukça
önemlidir. Bu kurumlar şunlardır:
1) MESAM: Mesam, Türkiye’de kurulmuş ilk telif birliğidir (Görsel 3.7).
Bugün çok sayıda müzisyen bu birliğin üyesi olarak haklarını koruma al-
tında tutmaktadır. Üye olunduktan sonra bestenin ya da düzenlemenin
notaları çıkartılıp MESAM’a gönderilerek eser tescil edilmiş olur. Tescil
edilmiş olan eser bütün dijital ortamlarda ileri teknoloji sayesinde takip
edilir ve gerektiği durumlarda ise yayından kaldırtılır. Bu kurum, ayrıca
eserin yayımlanmasından sonra oluşan telif gelirini de eser sahibi adına
Görsel 3.8: MESAM Logosu tahsil ederek eser sahibine iletir.
Mesam’a üye olabilmek için gerekli koşullar, birliğin internet sitesinde yer almaktadır.
2) MSG MESAM’dan sonra kurulmuştur ve bu kuruluşla aynı işlevi görmektedir. MSG, eserlerin tes-
cilini yaparak televizyon, radyo ve sosyal medyada eserlerin kullanılmasıyla ortaya çıkacak ihlallere
karşı eser sahibini kanunen korumaktadır. MSG, oluşacak telif gelirini tahsil ederek üyesine iletir.
MSG’ye üye olabilmek için gerekli koşullar birliğin internet sitesinde yer almaktadır.
3) MÜYOBİR: MÜYOBİR diğerlerinden farklı olarak sadece vokal yo-
rumculara yönelik çalışan bir birliktir. Besteci ya da düzenlemecilerin
olduğu kadar solistlerin de eserden gerekli telif gelirleri elde etmesini
sağlar. MÜYOBİR üye olabilmek için gerekli koşullar birliğin internet
Görsel 3.9: MÜYOBİR Logosu sitesinde yer almaktadır.

Eser Lisanslama Çeşitleri:
1-) Zaman Damgası: Gelişen teknoloji ile ortaya çıkan bir tescil yöntemidir. Sanat eseri ge-
nelgeçer bir dijital zaman damgası ile işaretlenerek koruma altına alınmaktadır.
2-) Noter Onayı: Notaları yazılan eserin bir noterde tasdik edilmesi, eser hakkında sahip hakkı
oluşturur.

44