Page 46 - MÜZİK KÜLTÜRÜ

TEMEL MÜZİK KÜLTÜRÜ

Yunan çalgılarından biri olan pan flüt (Görsel 3.20.a ve 3.20.b ), su perisi Syrinks’in
(Sirinks) adını almıştır. Efsaneye göre kırların ve çobanların tanrısı Pan, bu güzel su perisine
âşık olur.
Syrinks, Pan’dan kaçmak için bir nehirdeki su perilerinden yardım ister. Nehirdeki su
perileri, onu bir su kamışına çevirir. Pan da bu bitkilerden bazılarını keser ve pan flüt yapar.
Pan flüt, birden fazla (genelde yedi) kamışın farklı uzunluklarda kesilip yan yana bir-
leştirilmesinden oluşur. Kamışların tepelerindeki deliğe hava üflenerek ses çıkarılır. Kamış-
lar farklı uzunluklarda kesildiği için her kamıştan farklı bir ses çıkar.

a b
Görsel 3.20.a: Pan flüt Görsel 3.20.b: Pan flüt

3. Türklerde Müzik
Türk kültürü, zenginliği ve etkinliği açısından geçmişten bugüne kadar gelen en
önemli müzik kültürlerindendir. Bu kültür Orta Asya’da doğmuş ve gelişimini yine bu coğraf-
yada sürdürmüştür. Buna bağlı olarak Orta Asya Türk kültürü, Türk sanatı ve Türk müziği için
büyük önem taşır. Tarihte bütün dünya Türklüğünün beşiği ve Türk medeniyetinin kaynağı;
Orta Asya, özellikle Doğu Türkistan’dır.
Türk müziğinin tarih sahnesine çıkışı Hunlardan önceki döneme rastlar. Bu dönemde
müzik yapan kişiler, kam adı verilen din adamlarıdır. Kamlar büyü ve sağaltım için müzikten
faydalanırlardı. Çalgılar ve insan sesi; korkulan doğaüstü güçlerden korunma, yaratıcıdan
yardım dileme, başka insan ve hayvanların üzerinde etkili olabilme amacıyla kullanılırdı.
Hun Devleti öncesinde müziğin insan sesine dayalı olduğu düşünülmektedir. Kökü
çok eskiye dayanan diğer müzikler gibi Türk müziği de başlarda çok az perdelidir. Zamanla
perde sayısı artarak melodik yapının gelişmesi mümkün olmuştur. Ezgisel motifin tekrarına
dayanan müzik, ritmik açıdan kamın hareketlerine eşlik eder. Bu dönemde davul ve def gibi
vurmalı çalgılar sıkça kullanılmıştır (Görsel 3.21. ve 3.22). Ayrıca boru ve kopuzun ilk ör-
nekleri de bu döneme rastlar (Görsel 3.23. ve 3.24). Bu çalgılar genellikle insan sesine eşlik
amacıyla kullanılmıştır.

Görsel 3.21: Davul Görsel 3.22: Def Görsel 3.23: Boru Görsel 3.24: Kopuz

44
44