Page 40 - MÜZİK KÜLTÜRÜ

TEMEL MÜZİK KÜLTÜRÜ

Tartım kalıplarından süreli müzik yazısına geçiş 1225 yılında başladı. Süre göster-
meyen düz şarkılar; Latincede Cantus planus (Kantus pılanus), Fransızcada Plain-chant (Plen
şon), İspanyolcada Canto llano (Kantol liyano), İngilizcede Plainsong (Pileynsong) olarak ad-
landırıldı. Nota değerlerinde kuyruklu kareye longa (uzun), kuyruksuz kareye brevis (kısa)
adı verilmeye başlandı. Bu sürelerin suskuları, iki çizgi aralığı boyunca çekilen uzun dikey bir
çizgi ve iki çizgi arasına çekilen kısa dikey bir çizgidir. Bu iki nota biçimi bugün brevis 8/4’lük
olarak kullanılmaktadır. Bu biçim başlangıçta uzun ve kısa heceleri en yalın biçimde belirten
dörtlük ve sekizlik karşılığı gibidir.

3.3. DÜNYA MÜZİK KÜLTÜRLERİ

3.3.1. Medeniyet Müziği Oluşturmuş Toplumlar
Medeniyet müziği ağırlıklı olarak geleneksel, folk veya köklere uzanan bir müziği
ifade eder. Medeniyet müziği, yerli sanatçılar tarafından bestelenen eserlerin farklı müzik
tarzlarıyla etkileşmesi ve başka toplumların da bir parçası hâline gelmesiyle oluşur.
Her kültürün kendini anlatabildiği bir tarzı ve belli özellikleri vardır. Bir halk türküsü
orijinal hâli korunmadan bestelenip bulunduğu ortamdan uzaklaştırılırsa bu esere müdaha-
le edilmiş olur. Oysaki halk türküleri orijinali bozulmadan daha başka kültürlerle yoğruldu-
ğunda farklı medeniyetler tarafından da benimsenir, etkileşim içine girer ve kabul görür.
1. Mısır Müziği
Eski Mısır’daki müzik yaşamı ile ilgili bilgiler arkeoloji yardımıyla öğrenilebilir. Eski
Mısır’ın büyük bir medeniyete sahip olduğu, günümüze kadar gelen anıtlardan ve kabartma-
lardan anlaşılmaktadır. Buna göre Mısır medeniyeti oldukça gelişmiş bir müziğe sahiptir.
Mısır toprağının altı eski eşya hazinesiyle doludur. Avrupa müzeleri Mısır’a ait eşya-
larla dolup taşmaktadır. Bu eserler arasında, Mısır’daki müzik yaşamını aydınlatacak bel-
geler hiç de az değildir. Yaşamlarının her dönemini oymalar ve kabartmalarla saptamaya
meraklı olan Mısırlılar, yine aynı şekilde çalgılarını ve törenlerini de buralarda belirtmeden
geçememişlerdir. Bu oymalar ve kabartmalara dayanarak Mısır’da müziğin nasıl kullanıldı-
ğını, çalgıların nelerden ibaret olduğunu incelemek mümkündür. Ancak törenlerde kullanı-
lan müziğin nasıl bir formda olduğu, Mısır makamlarının ve melodilerinin ne olduğu henüz
bilinmemektedir.
Eski Mısır hiyeroglif yazılarında Mısır müziğinin teorisinden bahseden bir kayda rast-
lanmamıştır. Ayrıca müzik yazısı olmadığı da kesin gibidir. Kabartma ve oymalarda görülen
müzisyenlerin bir müzik yazısı yani nota kullandıklarını gösterecek hiçbir belge bulunma-
maktadır.
Eski Mısırlıların Çalgıları: Mısırlıların kullandıkları çalgılar vurmalı, üflemeli ve telli çalgı-
lar olarak üç bölümde incelenebilir.

a) Mısır Müziğinde Vurmalı Çalgılar

Krotal: Uçları eğri iki ağaç veya fildişinden yapılan çubu-
ğun elle tutulan yeri oldukça dardır. İki parça birbirine vurularak
ses çıkarır, dans veya şarkının ritmine eşlik eder. Bir kısım krotal-
ler de elle tutulup birbirine vurularak çalınırdı. Bu cinsten olan-
lar kırılmasın diye madenden yapılmış, bu çalgılar danslarda ve
askeri yürüyüşlerde kullanılmıştır. Daha sonra krotallerin ucuna
zil takılarak zilli maşa şeklinde olanlar da yapılmıştır. Eski Mısır
çalgılarının çoğu doğuda hâlâ kullanılmaktadır (Görsel 3.4).

Görsel 3.4: Krotal örnekleri

38
38