Page 74 - MÜZİK KÜLTÜRÜ

TÜRK MÜZİK KÜLTÜRÜ

4.2.3.Türkiye’de Müzik Kültürü ve Müzik Türleri
Türklerde müzik, Orta Asya’dan Anadolu’ya kadar yaşanılan süreçte, tarihi ve sosyal
değişimle büyümüş ve gelişmiştir. Diğer Türk topluluklarında olduğu gibi dinsel ve büyüsel
törenlerde vurmalı çalgılar kullanılmış ve müzik önemli bir boyut kazanmıştır.
Türkiye’deki kültürel yapı, coğrafi ve tarihî özelliklerin etkisiyle çok zengin ve farklı
kültürlerin harmanlanmasıyla oluşmuş; Doğu, Batı, Orta Doğu, Akdeniz ve İslam kültürü gibi
renklerle bezenmiş ve bu kültürlerden etkilenmiştir.
Uzun yıllar boyunca değişik kültürleri içinde barındıran Anadolu, Türkiye’deki müzik
kültürü oluşumunda tarihi bir altyapı oluşturmuştur.
İslamiyet’in kabulü ile Selçuklu ve Osmanlılarda yaşanılan değişimler, Anadolu ve
Yakın Doğu’nun müzik kültüründe önemli bir etki yaratmıştır. Bu nedenle Osmanlı İmpara-
torluğu 17. yüzyıl ortalarına kadar dünyanın önemli kültür merkezlerinden biri olmuştur.
Sultan II. Mahmut ve Tanzimat Dönemi’yle başlayan yenileşme hareketleriyle dünya tarihin-
de yaşanan değişimler, 20. yüzyıldaki teknolojik ve sosyal alandaki gelişmeler, Türkiye’deki
müzik türlerini ve beğenilerini etkilemiştir. Bununla birlikte toplumsal hayattaki dinî, siyasî,
kültürel ve sosyal değişiklikler de Türkiye’deki müzik kültürünü önemli ölçüde etkilemiş,
müziğin çeşit, biçim ve form yapılarının ortaya çıkmasını sağlamıştır.
Türkiye’deki Müzik Türleri: Zengin ve tarihi bir kültürel gelişim süreci yaşayan
Türk müziği çeşitli ana ve alt başlıklarda incelenebilir.

Türkiye’deki Müzik Türleri

Türk Halk Türk Sanat Askerî Popüler Klasik Dinî
Müziği Müziği Müzik Müzik Müzik Müzik

• Mehter • Klasik Batı
• Türk Pop • Cami
• Bando • Çok Sesli
• Türk Rock • Tasavvuf
• Caz

1. Türk Halk Müziği
Orta Asya bozkırından başlayarak Anadolu kültürünün etkili olduğu bölgelerde ge-
lişen Türk halk müziği, bu coğrafyada yaşayan halkların müzik kültürlerinin sentezidir. Gö-
çebe hayat yaşayan Türkler, yaşadıkları yerlerin kültürleriyle etkileşim içine girmişler ve
bu süreçte değişim ve gelişim göstermişlerdir. Anadolu müziği; Lidya, Frigya, Hitit, Bizans,
Selçuklu ve Osmanlı sanatlarıyla bütünleşmiş ve bugüne kadar gelmiştir.
Türk halk müziği âşıklar ve türkü yakıcıları olmak üzere iki kaynaktan beslenmiştir.
Halk ozanlarının yaptığı edebiyat ve müzik, çeşitli sanat ögelerinin birleşip kaynaşmasından
ortaya çıkmıştır. Halk ozanları türkü formuna uymuş ve bu geleneği sürdürmüşlerdir. Din
dışı konuların yanında dinsel konular da Türk halk müziğinde işlenmiş, aynı zamanda ilahi,
semah, nefes gibi formlar da kullanılmıştır.
Türk halk müziği uzun ve kırık havalar olmak üzere iki daldan oluşur. Uzun havalar
ölçü ve ritim olmadan dizi ve seyri belli olan ve icracının kendi yorumuyla şekillenen ezgi-
lerdir. Kırık havalar ise ölçüsü, ritmi belli olan ve düzenlenmiş seyirde icra edilen ezgilerdir.
Türk halk müziğinin ritmik yapısı ise üç grupta incelenir. Ana usuller; iki, üç ve dört
zamanlı olup bunların üçerli şekilleridir. Birleşik usuller, ana usullerin belli kurallar çer-
çevesinde bir araya gelmesiyle oluşur. Karma usuller, ana usullerle birleşik usullerin bir
araya gelerek oluşturdukları ritimdir.

72