Page 69 - MÜZİK KÜLTÜRÜ

TÜRK MÜZİK KÜLTÜRÜ

1. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti
Kıbrıs’ta her bölgenin kendine özgü bir müziği vardır. Kıbrıs, tek sesli Anadolu halk
müziğinden etkilendiği gibi kendi kültür özelliklerini birçok halk türküsünde yaşatmaktadır.
Devlet tarafından kurulan Türk halk müziği ve özel müzik grupları günümüzde aktif bir şe-
kilde bu müziğe katkıda bulunmaktadır. Ayrıca günümüzde devletin Klasik Türk müziğine de
katkıları olmuş ve bu alanda KKTC çeşitli halk konserleri düzenlemiştir.
KKTC Devlet Senfoni Orkestrası ve Korosu günümüzde konserler vermeye devam
etmektedir. KKTC’de belli zamanlarda müzik festivalleri yapılmakta ve oldukça önemli mü-
zikal gelişmelere zemin hazırlanmaktadır. Kıbrıs bu festivallerle birçok uluslararası sanatçı-
ya ev sahipliği yapmaktadır. Günümüzde popüler müzik Kıbrıs gençlerinin ilgi gösterdiği bir
tarzdır.
2. Azerbaycan
Azerbaycan Türklerinin kendine özgü, oldukça farklı tarihi motifleri olan bir müzik
kültürü geleneği vardır.
Arkeolojik kazılar sonucunda Azerbaycan müziği ile ilgili önemli bilgiler, Bakü yakın-
larında bir bölgede bulunan Garadağ Gobustan ve Gemikaya adlı kaya resimlerinden elde
edilmiştir (M.Ö. 1000).
Kazılarda bulunan bu resimler sonucunda Azerbaycan’da eski zamanlardan beri mü-
zik açısından ritim ve melodi özelliklerinin yoğun olduğu, çok sayıda şarkı söylendiği ve
çeşitli dansların edildiği ortaya çıkmıştır.
Azerbaycan müzik tarihinin en eski dönemlerini âşık, ozan sanatı oluşturmaktadır.
Bu sanat dalı; şarkıcı, şair ve bestecilik özelliklerini birleştiren nitelikte olup müziğin temel
taşını oluşturmuştur. Bundan sonraki dönemde ise klasik müzik, muğamlar (Azerbaycan
halk müziği) yer almaktadır. Eski dönem klasik miras değerindeki muğam sanatı kurucuları,
bugün de aktif bir şekilde varlığını sürdürmektedir.
Orta Çağ’da Azerbaycan’da 65’ten fazla ritmin kullanıldığı yapılan araştırmalar so-
nucunda ortaya çıkmıştır. Çok fazla ritmin kullanılması, eski dönemlerden beri Azerbaycan
müzik sanatının çeşitlilik gösterdiği ve renkli bir karakterde olduğu anlamına gelmektedir.
Azerbaycan müziğinde kullanılan müzik aletlerinin isimlerinin Kitab-ı Dede Korkut’ta
geçmesi Orta Çağ müzik yaşamının, müzik dallarının ve müzik aletlerinin ne denli zengin
olduğunu ispat eder niteliktedir.

Azerbaycan Müzik Aletleri

Tar: Azerbaycan ve Yakın Doğu ülkelerinin kullandıkları müzik aletlerindendir. Özel-
likle Azerbaycan halk müziğinin ayrılmaz bir parçasıdır. Tar; Arap, Fars, Ermeni, Hint ve
Kafkasya halklarının kullandığı bir müzik aletidir. Türkiye’de de Kars yöresinde yaygın bir
şekilde kullanılmaktadır (Görsel 4.25).
Tekne kısmı iki çanaktan oluşan tar genellikle dut ağacından yapılmaktadır. Göğüs
kısmı ise manda veya sığır yüreğinin zarı gerilerek yapılır. Sapı sert ağaçtandır ve üzerine
misinadan perdeler bağlanır. Sapın üzerinde iki ana grup tel vardır. Bunların birincisi melodi
çalmak için ikişerli şekilde üç grup telden oluşur. Diğer teller ise kök ve zengi adı verilen,
makama ve akorda göre tınıyı zenginleştiren tellerdir.

Görsel 4.25: Tar

67