Page 72 - MÜZİK KÜLTÜRÜ

TÜRK MÜZİK KÜLTÜRÜ

Kırgız Müzik Aletleri

Kıyak: Kazakların kullandıkları kıl kopuzu ile aynıdır. İki telli,
eski bir çalgıdır. Burgularının olduğu bölümde sallandıkça ses çıkaran
demir parçaları ve ziller asılıdır. Telleri saptan 3-4 cm yüksektedir ve
tırnak teması ile çalınır. Telleri at kılındandır. Teknesinin alt kısmı deri
ile kaplı, üst kısmı ise açıktır (Görsel 4.31).

Görsel 4.31: Kıyak

Karnay: Bu çalgının boyu 2 ile 3 m civarında olup sa-
dece Kırgızistan’da değil Kazakistan, Özbekistan, Doğu
Türkistan ve Tacikistan’da da kullanılmaktadır. Sesi çok
kuvvetlidir ve çok uzaktan duyulabilir. Bu yüzden açık
hava çalgısı olarak çalınan bu saz, bayram ve düğünlerde
dama çıkılıp çalınır (Görsel 4.32).

Görsel 4.32: Karnay

Mazhar (Bendir): Tahta kasnağa deri gerilerek
yapılır. Elle vurularak çalınır. Genellikle 40 ile 55 cm çapın-
da daire şeklinde bir kasnağa deri gerilerek imal edilen
bendirin belirgin özelliği rezonans sağlamak amacıyla iç
tarafına gerilen iplerdir (Görsel 4.33).

Görsel 4.33: Mazhar (Bendir)
5. Özbekistan
Özbek müziğinin kökeni Afganistan, Tacikistan, Kazakistan, Türkmenistan ve İran’ın
doğusuna kadar uzanmaktadır. Tarihi ve sosyal yapısı dikkate alındığında bugünkü Özbek
müziği diye adlandırılmış müzik kültürünün Türk kültürünün İslam, Moğol, Fars ve Hint kül-
türlerinin etkisinde kalarak gelişmiş, şekillenmiş ve zenginleşmiş bir müzik kültürü olduğu
görülür.
Özbek müziği; klasik Özbek müziği, halk müziği ve destan müziği olarak üç katego-
ride incelenebilir. Özbek müziği diğer Orta Asya Türklerinin müziğinden farklı olup daha
disiplinli, ritmik ve melodik bir yapıya sahiptir.

70