Page 38 - TÜRK HALK MÜZİĞİ TEORİ VE UYGULAMASI | 11

HA
HAZIRLIK ÇALIŞMALARIZIRLIK ÇALIŞMALARI

1. Türkü kavramını araştırarak elde ettiğiniz bilgileri arkadaşlarınızla paylaşınız.
2. Farklı yörelere ait basit usul ve karma usuldeki türkülerden beşer tanesinin ismini yazınız

ve bu türkülerin usul özelliklerini araştırarak arkadaşlarınızla paylaşınız.

3. Basit usuldeki bir türkünün hikâyesini araştırınız.

4. Türkülerin millî birlik ve beraberliğimizin güçlenmesi ve ortak değerlerimizin gelecek
kuşaklara aktarılmasındaki görevini araştırınız.

2. ÜNİTE: TÜRKÜ

2.1. Türkünün Tanımı, Özellikleri ve Türleri

2.1.1. Türkü

Türk halk müziği denildiğinde genellikle ilk olarak “türkü” sözcüğü akla gelir. Türk halk
müziğinin en bilinen formu olan türkü, 12. yüzyıl Farsçasında Türk’e ait ve Türk’e mahsus
anlamına gelen “Türkî”den gelmektedir. “Türk” sözcüğüne bir aidiyet eki olan “î” harfinin
eklenmesiyle Türkçe söyleyişe uygun hâle getirilmiştir.

Türkü, duyguların belli usul içinde şiirin hece kalıplarıyla sese dönüştürüldüğü sesler
bütünüdür. Genellikle hece ölçüsünde yazılan sözlerin kolay anlaşılabilir şekilde
ezgilendirilmesiyle meydana gelir. Anadolu’nun ruhunu ve yaşanmışlıklarını anlatır.

Türkü sözcüğü ilk olarak Doğu Türkistan’da 15. yüzyılda aruz ölçüsüyle yazılan ve özel
ezgiyle söylenen ürünler için kullanılmıştır. Hece ölçüsüyle yazılan türkülerin ilk örneği ise
16. yüzyılda Anadolu’da oluşturulmuştur.

Türküyü Azerbaycan Türkleri, mahnı; Başkurt Türkleri, halk yırı; Kazak Türkleri, türki, türik
halı keni; Kırgız Türkleri, eldi kır, türkü; Özbek Türkleri, türki, halk koşigi; Tatar Türkleri, halık
cırı; Türkmenler, halk aydını; Uygur Türkleri de nahşa, koça nahşisi olarak isimlendirmiştir.

37