Page 42 - THM TEORİ VE UYGULAMASI 11

BİR UZUN HAVA HİKAYESİ
ANKARA’DA YEDİM TAZE MEYVAYI
Türküde adı geçen Sefer, Ankara’nın Keskin
kazasının Cin Ali köyündendir. Güçlü, yakışıklı halleriyle Keskin ha-
valisinin dilinden düşmez. Sefer’in karısı Hatice de yine Keskin kazasının Seyif i
köyündendir ve civar köylerin en güzel kızı olarak dillere destan olmuştur. Rivayete göre
evlendikten kısa bir süre sonra Sefer bir hastalığa tutulur. Şehir şehir gezip doktor doktor do-
laştırılan Sefer’in hastalığına bir çare bulunamaz. Sefer, 20 Haziran 1942 tarihinde ölür.
İşte “Ankara’da Yedim Taze Meyvayı” sözleriyle başlayan bu ezgi, böylesi üzücü
bir olayın hemen ardından yakılmış ve Keskin dolaylarında yaygın-
laşmış bir uzun havadır.

1.5. DİVAN UZUN HAVA TÜRÜ

Divan, halk müziği uzun hava türlerinden biridir. Bununla birlikte bu uzun havaların bazı bölümlerinde
“kırık hava” yapısında, usullü ve çalgısal bölümler de yer alabilir. “Divan” bir uzun hava türünün adı olmakla
birlikte Türk halk edebiyatında kullanılmış olan bir türü de ifade eder. Geçmişte halk şairlerinin alfabetik
sıraya göre şiirlerinin bir araya toplandığı defterlere de “divan” denmiştir. “Yunus Emre Divanı” gibi.
Konya ve yöresinde geçmişte halk sanatçıları ve yöre insanının geleneksel “oturak toplantıları”nda da
müzikli geleneklerin yaşatılması ve “divan” adı verilen yerlerde bu toplantıların gerçekleştirilmesi nedeniyle,
bu toplantılara “divan” denmiştir. Günümüzde bu geleneğin çok fazla yaşatılmadığı gözlenmektedir. Çünkü
Konya ve yöresindeki bu divan toplantılarının tarihsel olarak Selçuklular dönemine kadar uzandığı bilinmek-
tedir. Divan türü, Selçuklu ve Osmanlı Dönemi'nde şehir merkezlerinde ağırlıklı olarak icra edilmiştir.
Divan “Erzurum, Elazığ, Şanlıurfa, Diyarbakır, Konya, Kastamonu ve Kerkük” yörelerinde yaygın bir
uzun hava türüdür. Divan; ezgisel bakımdan, Türk sanat müziği ezgi yapısıyla büyük bir benzerlik gösterir.
Özellikle Konya ve çevresinde Türk sanat müziği türünün halk müziği türüyle bir arada icra edilmesinden
dolayı, divanlarda makam, seyir ve dizi özellikleri büyük ölçüde benzerlik gösterir. Divan uzun hava türleri-
nin şiirsel yapısında ise “divan edebiyatı nazım şekli” belirgindir. Halk âşıkları, “divan şairleri”ne özenmiş ve
bu tarzda şiirler oluşturmuşlardır. Şiirlerin dizelerinde “fâilâtün fâilâtün fâilâtün fâilün” vezninin kullanıldığı
görülür. Bu yönüyle Anadolu’da yaygın olan diğer uzun hava türlerinden ayrılmaktadır.
Divan uzun havaları, sıra gecelerinde mahallî sanatçılar tarafından seslendirilir (Görsel 1.20). Kazancı
Bedih divan uzun havalarını ustaca seslendiren sanatçılardandır (Görsel 1.21).

Görsel 1.20: Geleneksel sıra gecesi Görsel 1.21: Kazancı Bedih

41