Page 152 - TÜRK İSLAM MUSİKİSİ 12

TERİMLER SÖZLÜĞÜ

Şerh: Bir şeyi açıklamak amacıyla yazılmış kitap.
Şeştar: Klasik Türk müziğinde kullanılan, altı çift telli ve perdeli bir çalgı. Telleri elle çekilerek
çalınmaktadır. İç Asya Türk dünyasında kullanılan bir çalgıdır.
Şevval: Ay takviminin onuncu ayı; bayram ayı.
Şirin: Klasik Türk müziğinde kullanılan 44 süreli büyük usul. III. Selim döneminde Şeyh Ab-
dülbaki Nasır Dede tarafından yapılmış, sonraki dönemlerde kullanılmamıştır. Peşrev ve Beste
formlarına özgüdür.

-T-
Tahmis: Divan edebiyatında bir gazelin her beytinin başına birinci mısranın kafiyesine uygun üç
dize katılması durumu; beşleme.

Tapuğ: Gülşeni tarikatından olanların ilahiye verdikleri ad.
Tarih: Divan ozanlarının önem verilen olay veya kişiler için ebcet hesabına göre tarih düşerek
oluşturduğu eser.
Tecvit: Kur’ân-ı Kerîm’in kurallarına uygun biçimde okunmasını konu alan bilim dalı ve bu dalda
yazılan eserlerin ortak adı.
Tefsir: Kur'an'ın ayetlerini açıklayarak görüşler ileri sürme ve bunları yazma.
Tehlil: "Lâ İlâhe İllallah" sözünü içeren dua ve bu dua ile birlikte icra edilen müzik.
Teravih: Ramazan ayı boyunca, yatsı namazından sonra kılınan namaz.
Terennüm: Güzel ve alçak sesle şarkı söyleme.
Terkibibent: Divan edebiyatında uyakları başka başka olan birkaç bentten oluşan ve her bendin
sonunda kafiyeleri aynı birer beyti bulunan manzume biçimi.
Tevhit: Klâsik Türk müziğinde ve şiirinde bir form. "La ilâhe illallah" sözünü içeren güfte kısmı
belirli ezgilerle söylenir. Cami ve tekke müziğinde kullanılır.
Tevhithane: Bağımsız mescitleri olmayan tekkelerde ayinin icra edildiği, vakit namazlarının kı-
lındığı mekâna verilen ad.
Tevşih: Klasik Türk dinî müziği formlarından biri. Mevlit ve Miraciye arasında okunur.
Tezhip: Yazma kitaplarda, sayfaların yaldız ve boya ile bezenmesi; yaldız bezeme.
Tezkire: Şairlerin hayatlarının ve eserlerini anlatan eser.
Tilavet: Kur’an’ı güzel ve yüksek sesle, usulünce okuma.

-U-
Umre: Hac dönemi dışında Kâbe’yi ve Mekke’nin diğer kutsal yerlerini ziyaret etme.
Uyak: Dize sonlarının sesçe benzerliği.

-V-
Vaha: Çöllerde çoğu kez yüze çıkan yer altı sularının yarattığı tarım veya yerleşme bölgesi.
Varsağı: Halk şiirinin 8'li hece ölçüsüyle yazılan ve Güney Türkmenleri arasında yaygın olan
uzun hava türü.

150