Page 150 - TÜRK İSLAM MUSİKİSİ 12

TERİMLER SÖZLÜĞÜ

Meyan: Klasik Türk müziğinde şarkı, peşrev, nakış semai ve semai formlarındaki eserlerin orta
bölümüne verilen isim. Meyan kısmı eserin 6,7,8. derecelerinden başlar ve bazen daha dik perde-
lerde seyreder.
Miraciye: İslam edebiyat ve sanatlarında Hz. Peygamber’in miracını konu alan eserlerin genel
adı.
Miraç: Hz. Muhammed'in göğe yükselmesi.
Mistik: Mantık ve akıl yürütme yoluyla erişilemeyen ilahi ve doğaüstü durumların derin bir sezi
ile bulunması.
Motivasyon: Güdüleme.
Muamma: Mesaj gizleme ve çözme yöntemleriyle klasik Arap, Fars ve Türk şiirinde içine isim
gizlenmiş beyit ve kıtaları ifade eden bir terim.
Muhammes: Divan şiirinde beşer mısralık bentlerden oluşan musammat nazım şeklinde manzu-
me.
Mukabele: Tasavvuf müziğinde zikir töreni.
Murabba: Klasik Türk müziğinde, bent adı verilen dört dizelik kıtalardan oluşan şiirlerin kulla-
nıldığı form.
Mutasavvıf: Tasavvuf inançlarını benimseyerek kendini Allah'a adamış kimse; İslam gizemcisi,
sufi.
Müfret: Divan edebiyatında uyaksız beyit. Buna Mücerret ve Mühmel de denir.
Müsebba: Divan şiirinde yedişer mısralık bentlerden oluşan musammat nazım şeklindeki man-
zume.
Müseddes: Divan şiirinde altışar mısralık bentlerden oluşan musammat nazım şeklindeki man-
zume.
Müsemmen: Divan şiirinde sekizer mısralık bentlerden oluşan musammat şeklindeki manzume.
Müstezat: Divan edebiyatında her mısra veya beytin sonunda aynı veznin bir cüzüyle yazılmış
birer kısa mısra bulunan manzume.

-N-
Naat: Dinî Türk müziğinde bir tür. Allah'ı ve Hz. Muhammed'i övme amacıyla yazılmış Arapça,
Farsça ve Türkçe kasideler çeşitli usullerde ve makamlarda bestelenmiş eserlerdir.
Nakış: Beste ve semai formlarının özel bir şekli. Güftenin dört mısrasından ilk ikisi arka arkaya
bestelendikten sonra terennüm gelir ve üçüncü mısra oluşur. Hemen arkasından dördüncü mıs-
raya geçilir ve tekrar terennüm kısmına gelinir. Böylece parçada iki terennüm ve iki hane bulunur.
Nazire: Başka bir manzume örnek alınarak aynı ölçü ve aynı uyakla yazılan şiir.
Nedim: Yüksek makamdaki kişileri hoş sözlerle, güzel fıkra ve hikâyelerle eğlendiren kimse.
Nefes: Bektaşi ozanların tekkelerinde ve meclislerinde özel ezgilerle okunan biçim yönünden
koşmaya benzeyen konusu tasavvuf ve tarikat kuralları ile ilgili olan ince anlamlı koşuklar.
Nefis: Öz varlık, kişilik.
Nesir: Düzyazı. Şiirin dışında kalan söz dizimi kurallarına uygun anlatım biçimi.
Neveser: Türk musikisinde bir birleşik makam.
Nim sofyan: Klasik Türk müziğinde 2 süreli küçük ve basit usul. Daha çok sirto ve longa gibi
oyun havası ve marşlarda, az da olsa bazı şarkı ve ilahilerde kullanılmıştır.

148