Page 18 - TÜRK İSLAM MUSİKİSİ 12

ÜNİTE HAZIRLIK SORULARI
1.Türk İslam musikisi hakkında neler biliyorsunuz? Kendi müzik yaşantınızdan yola çıkarak bir
Türk musikisi tanımı yapınız. Yaptığınız tanımları sınıf arkadaşlarınız ile paylaşarak ortak
noktaları belirleyiniz.
2. Günlük hayatınızda dinî musiki ile nerelerde karşılaşabilirsiniz? Dinî musikiye neler örnek
gösterilebilir?
3. Türk İslam musikisi musikişinaslarına örnekler veriniz.

1.1. DİNÎ MUSİKİ KAVRAMI
Musiki, her çağda ve kültürde toplumların
gereksinimlerinden doğan bir üslup ve anlatım
yolu olmuştur. Bu sayede toplumların kendine
özgü zevk ve kültür farklılıklarını yansıtan önem-
li bir araç hâline gelmiştir. Bireysel ve toplumsal
kültürü yansıtan musiki; kültürel özellikleri ku-
şaktan kuşağa aktarır, kültürler arası ilişkileri
güçlendirip zenginleştirir ve geliştirir. Birey, mu-
siki sayesinde kendi kültürünü ve geleneklerini
tanır; vatan, ulus ve bayrak sevgisini pekiştirir.

Görsel 1.1 Dinî musiki kavramı, ilahi duygu ve düşün-
Dinî musiki icrası (Temsilî) celerin belirli formlarda müzik eşliğinde söylenmesi olarak tanım-
lanabilir. Dinler tarihine bakıldığında davul, çan ve insan sesi başta
olmak üzere farklı birçok çalgı aletinin çağrı aracı olarak kullanıldığı
ve ibadetler sırasında kutsal sözlerin musikiyle terennüm edildiği
görülmektedir. Bu uygulamalar zamanla dinlerin özelinde zengin-
leşerek belirli formlara kavuşmuş ve dinlere ait köklü musiki kül-
türleri ortaya çıkmıştır (Görsel 1.1). Bu köklü musiki kültürlerinden
biri de İslam musikisidir. İslam dininde musiki; ilk olarak Kur’an-ı
Kerim tilaveti (Görsel 1.2), ezan-ı Muhammedi ve ilahi duyguları
ifade etmek amacıyla söylenen sözlerin musikiyle terennüm edilmesi
ile ortaya çıkmıştır. İslam ile tanışan birçok toplum, kültür ve sanat
anlayışına İslami değerleri katmış ve bu toplumlarda İslam musikisi
zenginleşerek günümüzdeki şeklini almıştır.

İslam musikisi kültürüne en çok katkı sağlayan toplumlardan
biri Türk toplumudur. Türklerin İslamiyeti kabulünden sonra cami
ve tekkelerde icra edilen musiki form, ritmik yapı ve sistem bakı-
mından giderek zenginleşmiş; böylelikle Mevlevi ayini, miraciye,
durak, tesbih, tevşih gibi nitelikli eserler ortaya çıkmıştır. Ortaya
çıkan bu eserler, Türk musikisinin en hassas eserlerindendir ve icra
Görsel 1.2 bakımından ustalık gerektirirler. Dinî musiki türleri içerisinde yer
Kur'an-ı Kerim tilaveti (Temsilî) alan Türk İslam musikisi; form, usul ve repertuvarı bakımından ol-
dukça zengin bir birikime sahiptir.

16