Page 23 - TÜRK İSLAM MUSİKİSİ 12

İshak Mevsili’nin öğrencisi Ziryap, Endülüs’ün Kurtuba şehrine
yerleşmiş ve İslam âleminin ilk musiki okulu olan Endülüs Müzik
Okulunu kurmuştur. XI. yüzyıldan itibaren Arap İslam Devletleri
zayıflamaya başlamış, 1258 Moğol istilasıyla bir sanat ve kültür mer-
kezi olan Bağdat yıkılmıştır. Bu gelişmelerin yaşandığı dönemlerde
müzik duraklama devrine girmiştir. Aynı zamanda Selçuklu Dev-
letinin parlak çağlar yaşadığı ve Arapların Türk müziğiyle tanışıp
kaynaştığı bir dönemdir.

1.4. İSLAM ÜLKELERİNDE İLK MUSİKİŞİNASLAR
1.4.1. Kindi

Kufe'de doğmuştur. Doğum ve ölüm tarihi kesin olarak bilinme-
mekle (801?-866?) beraber IX. yüzyılda yaşadığı bilinmektedir. Asıl
adı Ebu Yusuf Yakub bin İshak'tır (Görsel 1.10). Güney Arabistan’ın
en köklü kabilesi olan Kahtan soyundan gelmiştir.Kindi, musikiye
dair eser yazan ilk İslam filozofudur. Birçok ilimde uzman olan Kin-
di; seslerin düzeni, beste yapma, musikinin unsurları, usul, musiki Görsel 1.10
aletleri ve musiki-şiir münasebetlerini konu alan musiki alanında on El Kindi (Temsilî)
adet risale (kitapçık) yazmıştır. Risalelerden dört tanesi günümüze
gelmiş ve bu risaleler üzerine hem Doğu medeniyetleri hem de Batı
medeniyetleri tarafından çalışmalar yapılmıştır. Kindi, Latince’ye
çevrilen eserleriyle Batı dünyasında üne kavuşmuştur.

1.4.2. Farabi

Farabi, 870 yılında Türkistan’ın önemli yerleşim merkezlerin-
den Farab (Otrar) şehrinde doğmuştur. İlk öğrenimini bitirdikten
sonra Bağdat’a gitmiş, buradan da Suriye’ye geçerek Halep’te Emir
Sefüddevle Hamdani'nin sarayında yaşamıştır. Felsefe dünyasında
muallimisani (ikinci öğretmen) lakabı ile tanınan Farabi, musiki
alanında ise birçok tarihçi ve musiki kuramcısı tarafından mualli-
mievvel (ilk öğretmen) olarak kabul edilmiştir (Görsel 1.11). Farabi Görsel 1.11
Aristo’nun temel eserlerinin birçoğunu Arapçaya yeniden çevirmiş, Farabi (Temsilî)
bu eserlerin daha iyi anlaşılabilmesini sağlayan tercümeler yazmıştır.
Böylece hem İslam dünyasında felsefe ilminin anlaşılmasını sağlamış
hem de Arapçanın bir felsefe dili hâline gelmesine büyük bir katkıda
bulunmuştur.
Farabi, musiki konusunda büyük bir yeteneğe sahip olması ve
seçkin bir icracı olmasının yanı sıra, bu alanda uzman bir kuram-
cıdır (Görsel 1.12). Musiki alanında yazmış olduğu en önemli eseri
Kitabü'l-Musiki el-Kebir'dir. Doğu ve Batı medeniyetlerinde büyük
bir etki bırakan bu eser sık sık başvurulan bir kaynak olmuştur. Fa-
rabi’nin musiki ilmi hakkında üç eseri daha bulunmaktadır. Bunlar
Kitabü İhsa el-İkâat, Kitabü'l-İkâat ve Kitabü İhsa ul-Ulum'dur.

Görsel 1.12
Farabi'nin icat ettiği müzik aleti
(Temsilî)

21