Page 25 - TÜRK İSLAM MUSİKİSİ 12

İbni Sina'nın en-Necat isimli eserinde “el-Muhtasar fi İlmi’l-Musikâ”
başlığını taşıyan bölümü, Mahmud Ahmed Hifni ve Robert Lach-
mann tarafından “İbni Sina'nın Müzik Teorisi” adı altında Almanca
tercümesiyle birlikte yayımlanmıştır. İbni Sina ayrıca Risalefi’l-Huruf
(Kahire 1933), Risale fi’l-Nefs, fi Beyan-ı Aksami’l-Ulumi’l-Hikemiyye
ve’l-Akliyye, el-Kanun fi’t-Tıb, Kitabü’l-Levahık, el-Medhal ila Sınaa-
ti’l-Musikâ adlı eserlerinde de musikiden bahsetmiştir. İbni Sina'nın
musikideki ilmî seviyesi gerek kendi zamanında gerekse daha sonra-
ki devirlerde birçok ilim adamının ilgi odağı olmuştur. İleri sürdüğü
fikirler asırlar boyu musiki kuramcılarına rehberlik etmiştir. İbni Sina
1037 yılında İran’ın Hemedan şehrinde ölmüştür.

OKUMA METNİ

İlk İslam musikişinaslarından olan İbni Sina müziği şu şekilde tarif etmektedir.’’Müzik bir-
biriyle uyumlu olup olmadıkları yönünden sesleri ve bu sesler arasına giren zaman süreleri-
ni, bir melodinin nasıl kompoze edildiğinin bilinmesi amacıyla araştıran matematiksel bir ilim-
dir.’’ Tariften de anlaşılacağı üzere musikinin iki ana unsuru olan ses ve ritmi de yaratan yine
Cenab-ı Hak’tır ve bu musiki ancak O’nu hatırlattığı oranda güzelleşir.Hz. Mevlana da bu
meyanda "Musiki, Allah aşıkları için ruhun gıdasıdır zira onda sevgiliye yani Allah'a kavuş-
ma ümidi mevcuttur." buyurmaktadır.Ünlü Batılı müzisyen Beethoven ‘’Musiki, insanı Al-
lah’a en ziyade yaklaştıran şeydir ve bütün bilgilerin ve felsefelerin üstündedir.’’ demektedir.
(http://www.musikidergisi.net/?p=1541, Hz. Peygamber Döneminde Musiki ve Türk Din Musikisin-
de Hz. Peygamberi, Doç. Dr. Ahmet Hakkı Turabi)

1.4.4. Safiyyüddin Urmevi

1216 yılında günümüz İran sınırları içerisinde
yer alan Urmiye’de (Rızaiye) doğmuştur. Çocuk yaşta
Bağdat’a giderek en önemli ilim merkezi olan Mus-
tansırriye Medresesinde iyi bir öğrenim görmüştür.
Edebiyat, musiki, matematik, Arap dili, tarih, hat,
münazara ve fıkıf ilimleri üzerine öğrenim yapmış-
tır. Bağdat'ta son Abbasi halifesi olan Mutasım’ın sa-
rayında baş müzisyen, kütüphane müdürü ve nedim
olarak görev yapmıştır (Görsel 1.15). Müstansır Bil-
lâh ve Müstasım Billâh dönemlerinde hattat ve mü-
zisyenlerin en büyüğü olarak tanınan Safiyyüddin,
kütüphanedeki görevinin yanı sıra zaman zaman sa-
ray musikişinasları ile birlikte çalışmıştır. Urmevi’ye Görsel 1.15
ait bir bestenin halife tarafından beğenilmesi üzeri- Safiyüddin Abdülmü'min
ne halifenin meclislerinde bulunmuş ve ut çalmıştır. Urmevi'nin Kitâbü'l-Edvar
1236 yılında Nasirüddin Tusi'nin tavsiyesi üzeri- adlı kitabından sayfa örneği
ne Kitabü'l-Edvar adlı eseri yazarak musiki sistemini
açıklamıştır. Bir sekizlik aralığı (oktav) on yedi ses ara-
lığına bölerek elde ettiği sistemi geliştirmiş ve perdeleri

23