Page 30 - TÜRK İSLAM MUSİKİSİ 12

Memur, Beylerbeyi Sarayı’na ulaşır. Çocuğun hakkını verir, gitmemesini tembih eder ve yanına
da birini bırakır. Hemen huzura çıkarak durumu padişaha arz eder. Padişahın onayının ardından
derhâl Külhan Beyi’nin kıyafeti değiştirilip huzura getirilir. Çocuğa yolda okuduğu şeyi tekrar et-
mesi ferman buyrulur. Çocuk daha önce seslendirdiği parçayı tekrar okur. Bunun üzerine Sultan
II. Mahmud çocuğun yeteneğini takdir eder. Kendisinin de çok kıymet verdiği, murassâ nişanı
iftihâr ile taltif ettiği İsmail Dede Efendi’yi huzura çağırır ve şöyle ferman buyurur: “Dedem senin
için bulunmaz bir inci olan bu çocuğu tam kendin gibi yetiştirmelisin, sen bestele bu okusun, Allah
sana bestelemeyi, buna da okumayı ihsan etmiş. Biz de sizi dinleyerek çok memnun oluruz.

Ertesi günden itibaren İsmail Dede Efendi’nin eğitimine verilen bu müstesna çocuk kısa za-
manda asrının eşsiz bir ses sanatkârı olur. Yaşanan bu olayda müziğin doğal bir yetenek oldu-
ğu ancak çevresel etkenlerin de yeteneğin gelişimini etkilediği gözler önüne serilir. Her iki fak-
törün müzik yeteneğine etkisinin hangi oranda olduğu net olarak belirlenememiştir. Ancak
kalıtımın getirdiği yetenek çevresel faktörlerle geliştirilmezse müzikteki başarının çok daha sınır-
lı kalması mümkündür. Külhan Beyi’nin müzik alanındaki yeteneği ile saray memurlarının ilgi-
lenmeleri, özellikle dönem padişahı Sultan II. Mahmud’un hem müzikten anlayıp hem de mû-
sikîşinâslara değer vermesi Külhan Beyi’nin kıymetli bir musikişinas olarak yetişmesini sağlar.
Kaynak: Öztürk, Y. (2020). "Âlem-İ Mûsikî Dergisi Özelinde “Mûsikîşinâslar” Üzerine Bir
İnceleme" Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sayı 39, Denizli, s. 379-391.

ÜNİTE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME SORULARI

A. Aşağıdaki soruların cevaplarını altına yazınız.
1. İslam dininde musiki ilk olarak nasıl ortaya çıkmıştır?
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................

2. Türklerin İslamiyet’i kabulünden sonra dinî musikide hangi gelişmeler yaşanmış, ne tür
eserler ortaya çıkmıştır?
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
3. Hz Muhammed (sav) Döneminin ilk musikişinasları kimlerdir?
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
4. Arapların ilk müzik ekolu nedir? Bu ekol ile yetişmiş ilk kuramcılar ve bestekârlar kimlerdir?
.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................
5. İslam ülkelerinin ilk musikişinasları kimlerdir?
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
6. Musikiye dair eser yazan ilk İslam filozofu kimdir?
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................

28