Page 92 - TÜRK İSLAM MUSİKİSİ 12

5.2. TEKKE MUSİKİSİ FORMLARI

Mevlevi tekkelerinde sema yapılırken icra edilmek üzere bestelenmiş sözlü eserlere Mevlevi ayini
denir. Türk musikisi formlarının miraciyeden sonra en büyüğüdür. Güfteleri genellikle Hz. Mevlana’nın
Mesnevi ve Divan-ı Kebir’inden seçilir. Nadiren Mevlevi şairleri ve Yunus Emre gibi halk şairlerinin
şiirleri de kullanılmıştır.

Mevlevi ayini formu her birine “selam” adı verilen dört bölümden oluşur. Birinci selam çoğunlukla
devrirevan, bazen de ağır düyek usulleriyle ikinci ve dördüncü selamlar ağır evfer usulüyle bes-
telenir. Mevlevi ayinlerinin üçüncü selamları en geniş ve en sanatlı bölümlerdir. Bu bölümde usul
geçkilerinin yanı sıra çarpıcı makam geçkileri de görülür. Üçüncü selam, üç değişik usulde beste-
lenir. Genellikle 28 zamanlı devrikebir usulüyle nadiren de ağır düyek, frenkçin, fahte, çifte düyek
gibi usullerle başlar. Ardından aksak semai usulünde terennümlü bir bölüm gelir. Giderek hızlanan
yürük semai usulüyle de sona erer.
Mevlevi ayinlerinde devrikebir usulüne Türk klasik musikisindeki benzerlerinden farklı olarak “mu-
zaaf devrikebir” adı verilen bir peşrev ile başlanır ve devamında Mevlevi ayini formuna geçilir. Son
peşrev ve son yürük semai adı verilen eserlerle Mevlevi ayininin musiki bölümü sona erer.

ACEMAŞİRAN AYİN

4. Selam

Usulü: Evfer )DKUH HGH
D UH H H
(Y HU
q
1 9 Ï ú Ï Ï Ï Ï Ï Ï w Ï Ï Ï Ï Ï . Ï Ï Ï Ï Ï Ï
Ï
& e 4 ú Î Î
D ı H

Ï
3 Ï Ï Ï Ï Ï Ï Ï Ï Ï Ï w Ï Ï Ï Ï Ï . Ï Ï Ï Ï Ï Ï Ï Ï
Ï
Ï
& e Ï ú Î Ï
D ) S D ı H
5 . Ï Ï Ï Ï Ï Ï . Ï Ï . Ï Ï Ï Ï w Ï Ï Ï s Ï Ï . Ï Ï
Ï
& e Ï J ú Ï Ï Ï q Ï Ï Ï Î

H HU FD

7 Ï j j
& e Ï Ï q Ï Ï Ï Ï . Ï Ï . Ï Ï Ï Î Ï Ï Ï Ï Ï Ï . Ï Ï Ï Ï Ï Î
J Ï Ï
FD D ı H

TEKKE MUSİKİSİ