Page 93 - TÜRK İSLAM MUSİKİSİ 12

Bektaşi tekkelerinde cem ayinleri esnasında okunmak üzere Alevi-Bektaşi şairler tarafından yazılmış
ve küçük usullerle bestelenmiş dua niteliğindeki ilahilere nefes denir. Nefesler, Bektaşi felsefesini
ifade eden; Allah sevgisinden, Hz. Muhammet (s.a.v.) ve Hz. Ali’nin vücuda gelmesinden, Hz. Hüseyin
ve Ehl-i Beyt’ten, Kerbela şehitlerinden bahseden dinî bestelerdir. Ezgileri gayet basit ve sade bir
yapıya sahip olan nefesler, Anadolu türkü formlarıyla benzerlik gösterir. Bunun yanında sanatsal
özelliği öne çıkan, şarkılara benzeyen nefesleri de görmek mümkündür.

Nefesler hece vezniyle yazılmıştır. Son zamanlarda nadiren aruz ölçüsüyle yazılmış örnekleri de
bulunmaktadır. Genellikle bir oktavlık ses genişliği içinde seyreder. Birçok makamda bestelenebilen
nefeslerde, daha çok düyek, sofyan, semai, devrihindi, aksak, curcuna, müsemmen gibi usuller kul-
lanılır. Alevi-Bektaşi musikisinde nadir de olsa çok sesli icralara rastlanmaktadır. Bu tarzda okunan
eserlere “deste nefesi” denir.

Nefesler halka hitap ettiklerinden ilahilere göre daha sade bir dille söylenir. Hatâyî, Pir Sultan, Kul
Nesimi, Mehmet Ali Hilmi Dede, Rıza Tev k, Samih Rifat gibi şairler nefesler söylemişlerdir.

NİHAVENT NEFES

Hakk’tır Allah’ım

Usulü: NVDN Güfte: 0 U DED
HV H
e Beste: O P RU
1 e % Ï Ï Ï Ï Ï Ï Ï
9
Ï Ï
Ï Ï
& e 8 Ï Ï Ï Ï Ï Ï Ï s Ï Ï Ï ä Ï Ï Ï ä . .
DN GıU D ı 0 D HG D ı
GH H H GH H
0 U NH HU V GH H VHU HU
5 e Ï Ï Ï Ï Ï Ï Ï %
Ï
& e . . Ï Ï . Ï Ï Ï Ï ä Ï Ï Ï Ï Ï Ï Ï s Ï Ï Ï Ï ä . .
Ï Ï
G U şD ı H H G D D D
'HU ş H H H H G D H D D
İV H U NH VHU H H G D H D D

Hakdır Allah’ım Muhammed mahım

Ali’dir şahım efendim Allah illallah

Ali’den nimet veliden himmet
Dervişten hizmet efendim Allah eyvallah

Müniri kemter sizden ey server
İsteriz kevser efendim Allah eyvallah

5. ÜNİTE