Page 96 - TÜRK İSLAM MUSİKİSİ 12

Kaside, divan edebiyatı şiir şekillerinden biridir. Dinî duyguları anlatan kasidelerin belli bir ma-
kama ve belli kurallara bağlı olarak doğaçlama bir şekilde okunması ile bu musiki formu ortaya
çıkmıştır. Kaside icrası, belli bir musiki eğitimine ve ses güzelliğine bağlıdır. Kaside okuyan kişiye
“kasidehan” denir.

Kasidede önemli olan, zikir esnasında icra edilen eserler ile kasidenin makamının uyumudur. Kaside
içinde başlanılan makamdan başka bir makama geçki yapılacaksa karar ederken başlanılan makama
dönülmelidir. Kasideye tiz perdelerden çarpıcı bir nida ile “Medet ya sahibe’l-meydan” veya “Medet
ya sahibe’l-imdat” gibi cümlelerle başlanır. Kaside, makamın karakter özellikleri duyurularak devam
eder ve başlangıçta söylenen cümlelerle bitirilir.

Günümüzde bazı müezzinlerin özellikle kutsal gün ve gecelerde minareden sala getirirken, bazı
mevlidhanların da mevlid okurken arada kaside okudukları görülmektedir.

Bülbül Kasidesi
İsm-i sübhan virdin mi var
Bahçelerde yurdun mu var
Bencileyin derdin mi var Pervaz olup uçar mısın
Garip garip ötme bülbül H GHU D H HU P V
Bencileyin naçar mısın
PH E OE O PH E OE O Sen de hâlin söyle bülbül
HUG GHUGH ND PD E OE O
H P GHUG P ED D H HU A bülbülüm uslu musun
U GH VH GHU ND PD E OE O Kafeslerde besli misin
Bencileyin yaslı mısın
Bilirim âşıksın güle Garip garip ötme bülbül
Gülün hâlinden kim bile
Bahçedeki gonca güle Yunus vücudun pak derken
Dolaşıp söz atma bülbül KD GD P VO RN GHUNH
Seher vakti Hakk, Hakk, Hakk derken
Bilirim âşıksın verde Bizi de unutma bülbül
Cünunun var gayet serde
Şu sinemde olan derde
U GH VH GHU ND PD E OE O

Naat, Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed’i (s.a.v.) övmek, onun özelliklerinden bahsetmek, ondan
şefaatini dilemek gibi amaçlarla yazılmış Türkçe, Arapça ve Farsça şiirlerden çeşitli makamlarda
bestelenmiş dinî eserlerdir. Güfteleri meşhur mutasavvı arın ve şairlerin şiirlerinden seçilmiştir.
Naatlar, durak tarzında usulsüz olarak okunmaktadır ve ağır ritimlidir. Naat okuyan kişilere “naathan”
adı verilir. Genel olarak doğaçlama okunduğu bilinse de bestelenmiş “naatışeri er” de mevcuttur.
Bunların en meşhuru, sözleri Hz. Mevlana’nın Farsça bir şiirinden alınmış ve Itrî tarafından bestelen-
miş “Naat-ı Mevlana”dır. Naatlar camilerde namazdan evvel bir naathan, tekkelerde zikir aralarında
bir zakir tarafından okunmaktadır.

TEKKE MUSİKİSİ