Page 113 - TÜRK MÜZİĞİ TARİHİ 12

3. ÜNİTE

3. ÜNİTE: TÜRK MÜZİĞİ EĞİTİM KURUMLARI

BU ÜNİTEDE NELER ÖĞRENECEKSİNİZ?

Bu ünitede; resmî olmayan eğitim kurumlarını ve resmî eğitim kurumlarını öğreneceksiniz.

3.1 Resmî Olmayan Eğitim Kurumları

HAZIRLIK ÇALIŞMASI
1. Kültür Bakanlığı İnternet sitesinden resmî olmayan eğitim kurumlarını inceleyiniz.
2. Çevrenizde bildiğiniz Türk müziği eğitimi veren kurumların isimlerini sınıfınızda arkadaşlarınızla
paylaşınız.
3. Darülelhan ses kayıtlarını İnternet ortamından dinleyiniz.

Eğitim, hayat boyu devam eden bir süreçtir. Türklerin kültür ve eğitim alanlarından biri olan müzik; dinî ayin,
savaş, barış, cenaze, düğün gibi çeşitli etkinlik ve kutlamalarda tarihin en eski dönemlerinden beri var olmuştur.
Osmanlı Devleti’nde müzik eğitimi birçok kurum tarafından verilmiştir. Enderun-i Hümayun, Mehterhane-i Hü-
mayun ve Mızıka-i Hümayun saray içindeki başlıca müzik eğitim kurumlarıdır. Bunların dışında Mevlevihaneler,
özel meşkhaneler, esnaf loncaları, cemiyetler, dernekler ve Tanzimat sonrası açılan müzik okulları saray dışın-
da yürütülen başlıca müzik eğitim kurumları arasındadır. Türk müziğini oluşturan makam, usul, repertuvar vb.
bilgileri üstattan dinleyerek öğrenme, tekrarlama, ezberleme esasına dayanan, böylelikle söz ve saz eserlerinin
yüzyıllar boyu nesilden nesile aktarımını sağlayan bir yöntem olan meşk sistemi, 19. yüzyılın ilk çeyreğine kadar
sürdürülmüştür. Daha sonra kurulan konservatuvarlarda da bu yöntem uygulanmıştır.
3.1.1. Geleneksel Sohbet Meclislerinin Yapısı

Geleneksel sohbetler, Anadolu coğrafyası içerisinde farklı yerlerde, farklı adlarla yaşatılmakta ve anılmaktadır.
Son otuz yıllık dönem içerisinde yoğun bir şekilde yaşanan sanayileşme, kentleşme ve teknolojik gelişmelerin
etkisiyle birçok bölgede kaybolan veya kaybolmaya yüz tutan bu kültür değerleri, bireysel çabalarla yaşatılmaya
çalışılmaktadır. Birçok bölgenin belli yörelerinde (Balıkesir, Çankırı, Kütahya, Şanlıurfa vb.) yerel, bölgesel veya
ulusal hâle gelen geleneksel sohbet toplantıları modern çağda da benimsenmiş ve yaygınlaşmıştır. Bu durum
sohbet toplantılarının belli bir estetik düzeye ulaşması ve diğer folklorik unsurların önüne geçmesi sonucunu
doğurmuştur (Görsel 3.1).
Geleneksel sohbet toplantıları Türk halk
edebiyatı, dansları ve müziği, köy oyunları ve
toplumsal değerleri aktarmada önemli roller
üstlenmiştir. Toplumsal değer, ölçüt ve kültür
ögeleri anlamında diğer uluslardan keskin çiz-
gilerle ayrılmayı sağlayan bu toplantılar, Türk
kültür mirasının vazgeçilmez unsurlarıdır.
Geleneksel sohbet toplantıları; yerel ve
toplumsal sorunları tartışmak, dayanışmayı ve
karşılıklı iletişimi güçlendirmek amacıyla özel-
likle kış mevsiminde, belirlenen bazı evlerde
düzenli olarak yapılmaktadır. Bazen sabahın
erken saatlerine kadar süren bu toplantılarda
yemek eşliğinde müzik, oyun veya danslara da Görsel 3.1: Geleneksel sohbet meclisi, Etnografya müzesi, Çankırı
yer verilir.
Toplantılara din, dil ve ekonomik düzey farkı gözetmeksizin herkes katılabilir. Katılanlarda dürüst bir aileden
gelme, güvenilir ve yaşlılara karşı saygılı olma, en az on altı yaşında olma şartları aranır. Bu toplantılara katılanlar,
hak ve sorumluluklar bakımından eşittir. Sohbet toplantıları; toplumsal adalet, ahlaki değerler, iyilik yapma, saygı,
müsamaha gibi değerleri aktardığı için önemli bir eğitici işlevi gerçekleştirir.

112 TÜRK MÜZİĞİ EĞİTİM KURUMLARI