Page 117 - TÜRK MÜZİĞİ TARİHİ 12

3. ÜNİTE

CESUR ÇAM İLE RÖPORTAJ

1981 yılında Malatya’nın Hekimhan ilçesine bağlı Bahçedamı köyünde dünyaya gelen Cesur Çam, ilko-
kulu köyünde okumuştur. On üç yaşında köyünden ayrılan Çam, ortaokulu Mersin’de, lise eğitimini ise Ma-
latya’da tamamlamıştır. Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesinden mezun olduktan sonra
Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde yüksek lisans yapmıştır. Hâlen Kocaeli’de bir devlet okulunda
grafik ve fotoğraf öğretmenliği yapan Çam’ın Türk kültür ögeleriyle ilgili çalışmaları bulunmaktadır.
H. Uğur Dağlı : Geleneksel Türk kültür ögelerinden “kış yarısı” ile ilgili bildiklerinizi bizimle
paylaşır mısınız?
Cesur Çam : Rumi takvimle örtüşen “köylü hesabı”na göre kışın ilk 40 günü “zahmarı”, sonraki
40 günü “zahmatı”dır. Zahmarı 21 Ocak gününe kadar sürer. 21 Ocak günü “kış
yarısı” kabul edilir. Kış yarısından sonra kış şiddetlenir. 21 Ocak’ta kış yarılandığı
için “kış yarısı” adı verilen bir tören düzenlenir (Görsel 3.7). Gençler üstlerine Arap,
dilenci, cadı, gelin, damat giysileri gibi değişik giysiler giyerek evlerin kapılarını
çalarlar. Ev sahipleri gençleri içeri alır. İçeri giren gençler
Hayadan huyadan Vermeyenin bir kel kızı
Yılan aktı kayadan Allah da onu elinden almış
Verenin bir oğlu olmuş
manisi eşliğinde oyun oynamaya başlarlar.

Görsel 3.7: Kış yarısı
Ev sahipleri gençlerin torbasına yağ, un, ceviz gibi yiyecekler koyarlar. Gençler bütün
evlerden bu şekilde yiyecek toplayıp bir eve toplanırlar. Yiyecekler bir araya getirile-
rek kömbe ve bulgur pilavı yapılır. Bu yiyecekler birlikte yenir. Toplanan yiyecekler faz-
laysa paraya çevrilerek köyün ihtiyaçları için kullanılır. Bu sırada oyunlar devam eder.
Birkaç kişi şalvar giyerek gelin olur, davul zurna ile oynayarak köyü dolanırlar. Köy
halkı ise evlerine gelen kış yarıcılara, para veya erzak vererek bu eğlenceye ve gele-
neğe katkılarını sunarlar. Gelini birisi kaçırırsa o kişi kış yarıcılara bir şey vermeyebilir.
Bir kişi yüzünü boyayıp keçi kılından sakal bıyık yaparak “Arap”, diğer bir kişi de koyun
yününden sakal bıyık yaparak “kadı” olur. Kadı ve Arap gelinleri korumakla görevlidir.
Ellerindeki kayış ve urganlarla hem oyun oynarlar hem de bunları gelinleri korumak
için kullanırlar. Oynanan oyunlar ve çekilen ziyafetten sonra kış yarısı sonlandırılır.
H. Uğur Dağlı : Geleneksel Türk kültür ögelerinden “saya gezmesi” ile ilgili bildiklerinizi bizimle
paylaşır mısınız?
Cesur Çam : Malatya ili Hekimhan ilçesi Bahçedamı köyünde koç katımı her yıl aynı zamanda
yapılır. Koç katımı, koçlarla koyunların buluşturulması törenidir. Koç katımındaki
en büyük inanış, çoğalmayla gelecek olan berekettir. Koç katımı törenlerinin yapı-
lacağı gün önceden damızlık olarak seçilerek özel olarak beslenen koçlar boyanıp
kurdele ve kilimlerle süslenir. Genellikle geniş ve düz bir alan olan harmanda
toplanılarak davul zurna çalınır. Koyunlar bir kenarda dururken koçlar da başka
bir yerde bekletilir. Halaylar çekilir, oyunlar oynanır, sürüye koyun veren herkes
kömbe, ceviz, dut, kayısı, elma, armut gibi yiyecekler getirir. Getirilen yiyecekler

116 TÜRK MÜZİĞİ EĞİTİM KURUMLARI