Page 22 - ÇALGI EĞİTİMİ BAĞLAMA 9

1 Bağlamanın Tarihsel Gelişimi

Bilgi Notu

Bağlama Yapımında Kullanılan Ağaçlar
Tüm çalgıların yapımında olduğu gibi bağlamanın yapımında da gelişimini tamamlamış ve
kurumuş ağaçlar tercih edilmektedir. Bağlama, alt eşik ve üst eşik olmak üzere iki eşiğin
üzerinde gerilmiş tellerin titreştirilmesiyle ses veren bir çalgıdır. Bağlamanın gövdesi,
ağaçlardan oyma yöntemiyle ya da ince ağaç dilimlerinin kesilip birbirine eklenmesiyle
yapılır. Anadolu’da bağlamanın tekne kısmının yapımında kullanılan en yaygın ağaç türü,
dut ağacıdır. Bunun yanı sıra ardıç, gürgen, maun, patok, kelebek, vengi, kestane gibi sert
ağaçlar da bu çalgının yapımında kullanılmaktadır. Kapak yapımında tınlamaya elverişli
yumuşak düzgün damarlı köknar ve ladin gibi ağaçlardan yararlanılmaktadır. Gövdeyle
orantılı olarak yapılan misinadan perdelerin bulunduğu sap, daha çok gürgen veya akgürgen
gibi sert ağaçlardan yapılmaktadır.

Etkinlik 4

Cümlelerdeki boşluklara aşağıdaki ifadelerden uygun olanı yerleştiriniz.

sap
kol boyu göğüs kulak insan gövde döş

• Bağlama bölümlerinden ………… …………, boğaz denilen tekne ile sapın birleştiği yerden
burguların olduğu yere kadar giden bölüme denir.
• Bağlamanın sap bölümüne ………….denir.
• Bağlamanın burgu bölümüne …………. denir.
• Bağlamanın tekne bölümüne …………….. denir.
• Anadolu’da bazı yörelerde bağlamanın …………… figürüne benzetilmesinden dolayı bölüm
adlandırmaları halk arasında değişiklik gösterebilmektedir.
• Bağlamanın kapak bölümüne ………. ya da ………… denir.

1.3. Bağlamada Akort Sistemi ve Düzenler

Bağlamada birçok akort sistemi kullanılmaktadır. Bu akort sistemlerine geleneksel yapı içerisinde
“düzen” denilmektedir. Genel olarak kullanılan akort sistemlerinin dışında yörelere göre değişiklik
gösteren akort sistemleri de vardır. Bağlamada en çok kullanılan akort (düzen) sistemleri “bağlama
düzeni, bozuk ya da kara düzen, misget düzeni ve müstezat düzeni”dir. Bunların dışında değişik
mahallî düzenler de bulunmaktadır.

20