Page 17 - ÇALGI EĞİTİMİ ÇELLO | 9

1. ÜNİTE

Viola da gamba; bacak anlamına gelen “gamba” sözcüğünden tü-
reyen, çoğunlukla 6 tell olan ve bacaklar arasında tutularak çalınan b r
v oldür. Çello ve kontrbasın esk formudur. Aslında genel b r adlandırma
olan v ola da gamba zamanla enstrüman adına dönü erek uzun yıllar ge-
l m n sürdürmü tür (Görsel 1.4).
17. yüzyıldan t baren e l k, oda müz ğ ve orkestralarda kullanılan v -
oller n performansları, bestec ler n yazdıkları eserler n seslend r lmes n-
de yeters z kalmaya ba lamı tır. Konser salonlarının büyüyüp gel mes ,
sahnedek ses n sey rc ye yeter kadar ula amaması g b sebepler sesler
daha güçlü ve sol stl k çalgı gerekl l ğ n ortaya çıkarmı tır. Bu gerekl l k-
ten dolayı önceler e l k amaçlı kullanılan v oller, bestec ler n eserler ne
göre yen den tasarlanmaya ba lanmı tır. Zaman ç nde f z ksel özell kle-
r n n değ mes yle b rl kte de daha gür sesl ve solo çalmayı kolayla tıran
v ol n (keman) a les enstrümanlarına dönü mü tür.

Görsel 1.4: Viola da gamba

BİLGİ NOTU

Andrea Amat [Andre Amat (1505-1577)] ve Anton o Strad var [Antonyo Sıtrad var (1644-1737)] g b lut yeler zaman-
larının çok ötes nde, bugünün lut yeler n hayran bırakacak enstrümanlar yapmı lardır. Andrea Amat ’n n 1572 yılında
Fransa Kralı IX. Charles’ın (Çarls) s par üzer ne yaptığı ve “kral çello” olarak b l nen çellosu, sanatçının günümüze ula an
en öneml çalgılarından b r d r (Görsel 1.5).

Görsel 1.5: Kral çello (The king cello)
1600’lü yıllarda genell kle 78-80 cm ebatlarında çellolar kullanılırken 1710 yılında Anton o Strad var tarafından
çalgının gövde uzunluğu 80 cm’den ortalama 75-76 cm’ye nd r lm t r. Çalgının boyun ve sap kısmı uzatılarak toplam
yüksekl ğ 120 cm’ye çıkarılmı , köprü b raz daha yükselt lm t r. Çelloya son ekl n n ver lmes se Andrean Franço s
Serva s (Andreyan Franç s Sörvey) tarafından gerçekle t r lm t r. 19. yüzyılın öneml bestec ve çello v rtüözler nden
olan Serva s’e üstün ba arılarından ötürü Strad var yapımı b r çello hed ye ed lm t r. Serva s kend s ne hed ye ed len
çellonun büyüklüğünden kaynaklanan çalı zorluğunu ortadan kaldırmak ç n çalgıya md k adı p k olan ayarlanab l r
destek çubuğunu eklem t r. Böylece b rçok değ kl ğe uğrayan çello, f z k gel m n tamamlamı tır.

SIRA SENDE

Yukarıda ver len b lg ve görsellerden faydalanarak v ola da gamba le kend çalgınızı kar ıla tırınız ve bu k çalgı
arasındak farklılıkları bel rley n z.

16 ÇELLONUN TARİHÇESİ, YAPISI VE BAKIMI